ไตรภูมิพระร่วง/บานแพนกเดิม

บานแพนกเดิม

_______________

เนื้อความไตรภูมิกถานี้ มีในในกาลเมื่อใดไส้ และมีแต่ในปีระกาโพ้น เมื่อศักราชได้ ๒๓ ปี ปีระกา เดือน ๔ เพ็งวัน พฤหัสบดีวาร ผู้ใดหากสอดรู้บมิได้ไส้สิ้น เจ้าพระญาเลไทย ผู้เป็นลูกแห่งเจ้าพระญาเลลิไทย ผู้เสวยราชสมบัติในเมืองศรีสัชชนาไลยและสุกโขทัย และเจ้าพระญาเลเลิไทยนี้ ธ เป็นหลานเจ้าพระญารามราช ผู้เป็นสุริยวงศ์ และเจ้าพระยาเลไทยได้เสวยราชสมบัติในเมืองสัชชนาไลยยอยู่ใด ๖ เข้า จึงได้ไตรภูมิถา มุนใส่เพื่อใด ใส่เพื่อมีอัตถพระอภิธรรม และจะใคร่เทศนาแก่พระมารดาท่าน อนึ่ง จะใคร่จำเริญพระอภิธรรมโสด พระธรรมไตรภูมิกถานี้ ธ เอาออกมาแก่พระคัมภีร์ใดบ้าง เอามาแต่ในพระอัตถกถาพระจตุราคนั้นก็มีบ้างฯ ในอัตถกถาฎีกาพระอภิธรรมวดารก็มีบ้างฯ พระอภิธรรมสังคหก็มีบ้างฯ ในพระสุมังคลวิลาสินีก็มีบ้างฯ ในพระปปัญจสูทนีก็มีบ้างฯ ในพระสารัตถปกาสินีก็มีบ้างฯ ในพระมโนรถปุรณิก็มีบ้างฯ ในพระสิโนโรถปกาสินีก็มีบ้างฯ ในพระอัตถกถาฎีกาพระวิไนยก็มีบ้างฯ ในพระธรรมบทก็มีบ้างฯ ในพระธรรมมหากถาก็มีบ้างฯ ในพระมธุรัตถปรุณีวิลาสินีก็มีบ้างฯ ในพระธรรมชาดกก็มีบ้างฯ ในพระชินาลังการก็มีบ้างฯ ในพระสารัตถทีปนีก็มีบ้างฯ ในพระพุทธวงษ์ก็มีบ้างฯ ในพระสารสังคหก็มีบ้างฯ ในพระมิลินทปัญหาก็มีบ้างฯ ในพระปาเลยยกะก็มีบ้างฯ ในพระมหานิทานก็มีบ้างฯ ในพระอนาคตวงษ์ก็มีบ้างฯ ในพระจริยาปิฎกก็มีบ้างฯ ในพระโลกบัญญัติก็มีบ้างฯ ในพระมหากัลปก็มีบ้างฯ ในพระอรุณวัตติก็มีบ้างฯ ในพระสมันตปาสาทิกาก็มีบ้างฯ ในพระจักษณาภิธรรมก็มีบ้างฯ ในพระอนุฎีกาหิงสกรรมก็มีบ้างฯ ในพระสาริริกวินิจฉัยก็มีบ้างฯ ในพระโลกุปปัตติก็มีบ้างฯ และพระธรรมทั้งหลายนี้ เอาออกมาแลแห่งแลน้อยและเอามาผสมกัน จึงสมมุติชื่อว่า ไตรภูมิกถา แลฯ พระธรรมทั้งหลายนี้ เจ้าพระญาเลไทยอันเป็นกระษัตรพงษดังหรือละมาอาจผูกพระคัมภีร์ไตรภูมิกถานี้ได้ไส้ เพราะเหตุท่านนั้นทรงพระปิฎกไตรธรรม ธ ได้ฟังได้เรียนแต่สำนักนิ์พระสงฆ์เจ้าทั้งหลาย คือว่า มหาเถรมุนี ฟังเป็นอาทิครูมเรียน แต่พระอโนมทัสสิ และพระมหาเถรธรรมปาลเจ้าบ้างฯ พระมหาเถรสิทธัฏฐเจ้าบ้างฯ พระมหาเถรพงษะเจ้าบ้างฯ พระมหาเถรปัญญาญาณทันธสฯ เรียนแต่ราชบัณฑิตย์ผู้ ๑ ชื่อ อุปเสนราชบัณฑิตย์ ผู้ ๑ ชื่อ อทรายราชบัณฑิตย์ เรียนแต่ใกล้ด้วยสารพิไลยแต่พระมหาเถรพุทธโฆสาจารยในเมืองหริภุญไชยฯ ผู้ใดจักปรารถนาสวรรค์นิพพาน จงสดับนิ์ฟังไตรภูมิกถาด้วยทำนุกอำรุง อย่าได้ประมาทสักอัน ดังนี้ จึงจะได้พบพระศรีอาริยไมตรีเจ้า เมื่อจะลงมาตรัสแก่สัพพัญญุตญาณในโลกนี้แลฯ

---