ประชุมพงศาวดาร/ภาคที่ 61

ตราของกรมศิลปากร (ระยะแรก)

ประชุมพงศาวดารภาคที่ ๖๑

พิมพ์แจกในงานฌาปนกิจศพ

นางชื่น ราชพินิจจัย

เมื่อวันที่ ๑๙ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๙

ณ เมรุเชิงบรมบรรพตวัดสระเกศ.

สารบัญ
ผู้วายชนม์		หน้า	(๑)
คำนำ		”	ก
บัญชีรายชื่อหนังสือในชุดประชุมพงศาวดาร		”	(๑)
ชื่อปีในหนังสือเล่มนี้		”	(๑๔)
พงศาวดารเมืองเงินยางเชียงแสน		หน้า	๑
ลวะจังกราชเนรมิตบันไดเงิน		”	๑
ลวะจังกราชและบริวารลงมาตามบันไดเงิน		”	๑
ตำนานเมืองเชียงสา		”	๒
พระยาตรีจักษุตัดศักราช		”	๒
ลวะจังกราชอุปบัติ		”	๒
ลวะจังกราชครองเมืองเงินยาง		”	๓
เจ้าเมืองยวนถวายบรรณาการ		”	๓
พระมเหษีลวะจังกราชอธิษฐานขอโอรส		”	๔
ประสูติโอรส		”	๔
ประสูติลาวเกลาแก้วมาเมือง		”	๕
โอรสทั้ง ๓ ไปจับปู		”	๕
ลวะจังกราชให้โอวาทโอรสทั้ง ๓		”	๖
ลาวเกลาแก้วมาเมืองยกพลไปฆ่าปู		”	๖
ลาวเลาแก้วมาเมืองทูลบิดาให้แยกกันไปอยู่คนละเมือง		”	๗
ลาวเกลาแก้วมาเมืองเสวยราชย์		”	๘
ลาวเคียงสร้างเมืองเงินยาง		”	๘
สันตติวงศ์ของลาวก่อ ลาวเถือะ พี่ลาวเกลาแก้วมาเมือง		”	๙
ขุนจอมธรรมไปเสวยเมืองภุกามยาว		หน้า	๑๐
ขุนจอมธรรมทรงสุบินนิมิตต์		”	๑๑
ขุนจอมธรรมรู้นิมิตต์		”	๑๒
จดหมายกำหนดคน		”	๑๓
อปริหานิยธรรม ๗ ประการ		”	๑๔
ขุนเจียง ขุนจอม เกิด		”	๑๘
ขุนเจียงเรียนวิชา		”	๑๙
ขุนเจียงเสวยราชย์		”	๒๐
ขุนเจียงรบกับพระยาแกว		”	๒๑
เหตุที่จะเกิดศึกพระยาแกว		”	๒๒
ถวายพระนามขุนเจียงว่าพระเจืองฟ้าสธรรมิกราช		”	๒๓
พระยาธรรมิกราช (ขุนเจียง) ส่งโอรสทั้ง ๕ ไปครองเมือง		”	๒๕
อัครเทวีพระยาธรรมิกราชเห็นอัศจรรย์ ๑๐ ประการ		”	๒๖
พระยาแมนตาตอกขอกฟ้าตายืนฆ่าพระยาธรรมิกราช		”	๒๖
สันตติวงศ์ขุนจองเมืองพระยา		”	๒๗
พระยางำเมืองเกิด		”	๒๗
พระยางำเมืองเรียนวิชา		”	๒๘
พระยางำเมืองเสวยราชย์		”	๒๘
เชื้อวงศ์พระยามังราย		”	๒๘
พระยามังรายสร้างเมืองเชียงราย		”	๒๙
พระร่วงเข้าหาเทวีงำเมือง		หน้า	๓๐
พระยางำเมืองตามจับพระร่วงได้		”	๓๑
พระยามังรายตัดสินความพระยางำเมืองกับพระร่วง		”	๓๒
พระยามังรายแผ่อำนาจ		”	๓๓
พระยามังรายสร้างเมืองเชียงใหม่		”	๓๓
สันตติวงศ์พระยางำเมือง		”	๓๕
สองยายตาสร้างพระประธาน		”	๓๖
ตำนานการสร้างพระประธาน		”	๓๘
นิทานเค้ามูลทุ่งเอี้ยง หนองเอี้ยง		”	๔๘
คำถามคำตอบ		”	๕๑
ตำนานสิงหนวติ		หน้า	๕๖
เทวกาลเสวยราชย์เมืองนครไทยเทศ		”	๕๖
โอรสธิดาของเทวกาล		”	๕๖
สิงหนวติกุมารไปหาที่ตั้งเมือง		”	๕๖
สิงหนวิตกุมารสร้างเมืองนาคพันธุ์สิงหนวตินคร		”	๕๙
สิงหนวติกุมารได้เมืองอุโมงคเสลา		”	๖๐
พระยาอชุตราชเสวยราชย์เมืองโยนก		”	๖๑
พระยาอชุตราชได้นางปทุมวดีเป็นมเหษี		”	๖๒
มหากัสสปเถรเจ้านำพระมหาธาตุเจ้ามายังเมืองโยนก		หน้า	๖๓
พระยาอชุตราชพระราชทานที่แก่มหาธาตุเจ้า		”	๖๔
พระยาอชุตราชให้ช่างคำมาหล่อรูปกัมมโลฤาษี		”	๖๕
มหากัสสปเถรเจ้าเสด็จเข้าสู่นิพพาน		”	๖๕
มหากัจจายนเถรเจ้านำมหาธาตุเจ้ามาสู่โยนกนคร		”	๖๕
พระยาอชุตธรรมิกราชตาย		”	๖๗
พระมังรายราชโอรสเสวยราชสมบัติแทน		”	๖๗
มหาวิชรโพธิเจ้ากับฤาษีนำพระบรมธาตุจากเมืองราชคฤห์มาสู่เมืองโยนก		”	๖๗
พระมังรายราชเจ้าซื้อมิลักขุรักษาพระบรมธาตุ		”	๖๘
พระมังรายราชเจ้ามีราชบุตร ๒ คน ราชธิดา ๒ คน		”	๗๐
พระมังรายราชเจ้าแบ่งราชสมบัติ		”	๗๐
ตั้งเวียงไชยนารายณ์		”	๗๑
สันตติวงศ์พระมังรายราชเจ้า		”	๗๒
เสียเมืองโยนกนครแก่พระยาขอมดำ		”	๗๘
พระองค์พังเจ้าถูกขอมขับไปอยู่เวียงศรีทวง		”	๗๙
เทวีพระองค์พังประสูติโอรส		”	๗๙
คำอธิษฐานของสามเณร		”	๘๐
ความฝันแห่งเทวีของพระยาศรีทวง		”	๘๑
เทวีศรีทวงประสูติโอรสให้ชื่อว่าพรหมกุมาร		”	๘๒
ความฝันของพรหมกุมาร		หน้า	๘๓
พรหมกุมารได้ช้างตามฝัน		”	๘๔
พรหมกุมารห้ามบิดาไม่ให้ส่งส่วยพระยาขอม		”	๘๔
พรหมกุมารเตรียมสู้พระยาขอม		”	๘๕
พรหมกุมารยกพลมาต่อรบพระยาขอมดำ		”	๘๖
พระยาขอมดำพ่ายหนีแก่พรหมกุมาร		”	๘๖
พระยาอินทร์เนรมิตกำแพงหิน		”	๘๗
พระองค์พังเจ้าได้ครองเมืองโยนกครั้งที่ ๒		”	๘๘
พรหมกุมารยกให้ทุกขิตตนพี่เป็นอุปราชา		”	๘๘
พรหมกุมารได้เทวี		”	๘๙
พรหมกุมารกับเทวีไปสร้างเวียงไชยปราการ		”	๘๙
พุทธโฆษาจารย์มหาเถรเจ้าชำระพระธรรม		”	๘๙
บรรจุพระมหาธาตุเจ้าไว้กลางเวียงไชยนารายณ์		”	๙๐
การสืบสันตติวงศ์พระองค์พัง		”	๙๑
พระองค์ไชยศิริโอรสได้ครองเวียงไชยปราการต่อจากพระองค์พรหมราชเจ้า		”	๙๑
กษัตริย์เมืองสุธรรมวดีเมืองเมงยกรี้พลมารบเวียงไชยปราการ		”	๙๒
พระองค์ไชยศิริเจ้าเสียเวียงไชยปราการ		”	๙๓
พระองค์ไชยศิริสร้างเมืองกำแพงเพ็ชร์		”	๙๔
พระองค์มหาไชยชนะเจ้าราชโอรสเป็นกษัตริย์เมืองโยนก		”	๙๔
ชาวโยนกนครกินปลาตะเพียนเผือกตัวใหญ่		หน้า	๙๔
ความพินาศของเวียงโยนก		”	๙๕
ขุนลังได้เป็นใหญ่		”	๙๗
การสืบต่อกันมา		”	๙๘
พระอินทร์ได้ลวะจังกราชเทวบุตรลงมาเป็นเจ้า		”	๑๐๐
ลวะจังกราชตัดศักราช		”	๑๐๑
ลวะจังกราชสร้างเวียงเหรัญญนครเงินยางเชียงแสน		”	๑๐๒
ญาณรังสีมาหาเถรเจ้านิมนต์มหาธาตุเจ้ามายังเวียงเหรัญญนครเงินยางเชียงแสน		”	๑๐๓
เวียงฝาง		”	๑๐๔
เวียงเชียงราย เวียงเชียงของ		”	๑๐๕
ลวะจังกราชมีโอรส ๓ องค์		”	๑๐๕
โอรสทั้ง ๓ ไปจับปู		”	๑๐๖
โอรสทั้ง ๓ ไปกินเวียง		”	๑๐๖
ลวะจังกราชตาย		”	๑๐๗
เจ้าลาวเก้าเสวยราชสมบัติแทน		”	๑๐๗
สันตติวงศ์ของลวะจังกราช		”	๑๐๘
ท้าวกีคำลานเจ้าเมืองน่านฆ่าพระยาลาวจังกวาเรือนคำแก้วตาย		”	๑๐๘
พระยาควักวาวโอรสพระยาลาวจังกวาเรือนคำแก้วฆ่าท้าวกีคำลานตาย		”	๑๐๙
พระยาควักวาวได้ครองเมืองเงินยางเชียงแสน		หน้า	๑๑๐
ขุนเทืองโอรสครองเมืองต่อมา		”	๑๑๐
ขุนเทืองได้นายแอกไค่		”	๑๑๑
นางแอกไค่ให้บุตรแก่ขุนเทือง		”	๑๑๒
ขุนทึงโอรสได้กินเมืองแทน		”	๑๑๒
นางแอกไค่ได้เห็นโอรส		”	๑๑๒
ขุนทึงได้ของวิเศษจากปู่ย่าตายาย		”	๑๑๓
ขุนทึงสร้างเวียงเชียงเรือง		”	๑๑๓
ขุนทึงประกาศไม่ให้ทำร้ายสัตว์		”	๑๑๔
จอมผาเรืองหลานครองเมืองแทนขุนทึง		”	๑๑๕
โอรสของเจ้าจอมผาเรือง		”	๑๑๕
ธิดาของพระยาลาวชิน		”	๑๑๖
พระยาอ้ายเจืองกับเจ้าอุปราชาขุนเจืองชนช้างชนะ		”	๑๑๗
เจ้าขุนเจืองได้อัครมเหษี		”	๑๑๘
เจ้าขุนเจืองได้เป็นพระยาเจืองฟ้าธรรมิกราชาเสวยราชสมบัติเมืองเหรัญญนครไชยบุรีเงินยางเชียงแสน		”	๑๑๙
พระยาเจืองฟ้าธรรมิกราชได้เครื่องบรรณาการและเมืองต่าง ๆ		”	๑๑๙
พระยาเจืองฟ้ารู้ข่าวศึก		”	๑๒๐
พระยาเจืองฟ้าธรรมิกราชส่งบุตรไปครองเมือง		”	๑๒๑
ลาง ๑๐ ประการปรากฎแก่อัครเทวีขุนเจือง		”	๑๒๑
พระยาแมนตาตอกขอกฟ้าตายืนฆ่าพระยาธรรมิกราช		หน้า	๑๒๒
สันตติวงศ์ต่อจากพระยาธรรมิกราช		”	๑๒๓
โอรสพระยาลาวเมง		”	๑๒๓
คำทำนายของปัทมังกรฤาษีเกี่ยวกับโอรส		”	๑๒๔
มังรายราชโอรสครองเมืองเชียงราย		”	๑๒๔
มังรายได้เศวตฉัตรในเวียงเงินยางเชียงแสน		”	๑๒๕
ฤาษี ๔ ตน ลูกพระยาวองตีฟางโพธิญาณ		”	๑๒๕
ฤาษีทั้ง ๔ สรงเกศาธาตุแห่งพระพุทธเจ้า		”	๑๒๖
ฤาษีแยกกันกระทำสมณธรรม		”	๑๒๙
ผู้เป็นใหญ่ในเมืองจอมตุงค์		”	๑๓๑
ท้าวมังรายทรงสร้างรูปไว้ที่ดอยจอมหงส์		”	๑๓๒
ท้าวมังรายทรงไล่กวาง		”	๑๓๓
ท้าวมังรายรบกับชาวลวะ		”	๑๓๕
มางคุ้มมางเคียนทำอุบายเอาชะนะลวะไว้		”	๑๓๖
ท้าวมังรายให้อุตรพราหมณ์มาดูที่จะสร้างเมือง		”	๑๓๗
เหตุผลในการตั้งชื่อเมืองต่าง ๆ		”	๑๓๘
ท้าวมังรายให้มางคุ้มมางเคียงกินเมือง		”	๑๓๙
โอรสธิดาของพระยามังราย		”	๑๔๐
พระยามังรายใช้ให้หมื่นฟ้าทำกลศึก		”	๑๔๑
พระยายีบาเมืองลำพูนหลงเชื่อเลี้ยงหมื่นฟ้าไว้		”	๑๔๒
การกระทำต่าง ๆ ของหมื่นฟ้า		หน้า	๑๔๓
พระยามังรายได้เมืองลำพูน		”	๑๔๔
พระยามังรายครองเมืองหริภุญไชย		”	๑๔๕
พระยามังรายกับพวกรบชะนะพระยายีบากับพวก		”	๑๔๖
พระยามังรายให้โอรสครองเมืองต่าง ๆ		”	๑๔๗
พระยามังรายให้หมื่นฟ้าครองเมืองหริภุญไชย		”	๑๔๗
พระยามังรายออกไปอยู่ไชยปราการ		”	๑๔๘
พระยาแสนพูหลานไปแต่งเมืองเชียงราย		”	๑๔๙
เขตต์แดนเมืองเชียงแสน		”	๑๕๒
พระยาแสนพูได้พระบรมธาตุ		”	๑๕๗
บริจาคที่ให้แก่พระบรมธาตุ		”	๑๕๘
เขตต์แดนพันนาเชียงราย		”	๑๖๐
เขตต์แดนพันนาเงินยางเชียงแสน		”	๑๖๐
พวกฮ่อรบเมืองเขินเชียงตุง		”	๑๖๒
ฮ่อพากันพ่ายหนีไป		”	๑๖๓
เจ้าน้ำน่านกินเมืองเชียงตุงแทนพระยาน้ำท่วม		”	๑๖๔
ฟุงตายังแก้วฮ่อยกพลมารบเมืองเขินเชียงตุง		”	๑๖๔
ฟุงตายังแก้วตายในสนามรบ		”	๑๖๕
ฮ่อพ่ายหนี		”	๑๖๕
พระยาแสนพูนสร้างเวียงเงินยางเชียงแสนใหม่		”	๑๖๗
พระยาแสนพูให้โอรสครองเมืองต่าง ๆ		หน้า	๑๗๐
พระยาแสนพูตาย		”	๑๗๐
สันตติวงศ์ต่อจากพระยาแสนพู		”	๑๗๑
ท้าวมหาพรหมสร้างวัดและเจดีย์บรรจุพระมหาธาตุ		”	๑๗๒
พระราชเจ้ากือนาผู้ครองเมืองพิงเชียงใหม่รบชะนะฮ่อ		”	๑๗๓
พระมหาเถรเจ้าศิริวังโส		”	๑๗๔
ฮ่อยกมารบลานนา		”	๑๗๕
ศิริวังโสมหาเถรเจ้าเป็นราชครู		”	๑๗๕
พระยาสามปะยาให้ขุนแสงรบฮ่อ		”	๑๗๗
สามพระยาทำสัตย์สาบานกัน		”	๑๗๗
อุปัฎฐากมหาธาตุเจ้าจอมยอง		”	๑๗๗
ขุนแสงได้เป็นพระยาสุวรรณคำลานนาครองเมืองไชยบุรีนครเชียงแสน		”	๑๗๘
หมื่นพร้าวได้ครองเมืองเชียงแสน		”	๑๘๒
หมื่นเชียงสงหรือหมื่นพร้าวสร้างวัด		”	๑๘๒
หมื่นงั๊วหลานอติโลกราชได้ครองต่อมา		”	๑๘๒
หมื่นงั๊วสร้างวัด		”	๑๘๓
พระยาอติโลกราชเป็นพระยาหลวงเมืองสาด		”	๑๘๓
การครองเมืองเชียงแสนสืบต่อกันมา		”	๑๘๕
เจ้าฟ้ามังทลารบได้เมืองเชียงใหม่		”	๑๘๘
เจ้าฟ้ามังทลาให้เจ้าฟ้าสาวัตถีมากินเมืองเชียงใหม่		หน้า	๑๘๘
พระหัวระมังทลาครองเมืองเชียงใหม่		”	๑๘๙
เจ้าฟ้าสุทโธเกิดทะเลาะกันกับเจ้าอุปราชามังแลจ่อเจ่า		”	๑๙๑
แสนหลวงเรือดอนเป็นเจ้าฟ้าหลวงทิพเนตร		”	๑๙๑
เจ้าฟ้าหลวงทิพเนตรถูกจับขัง		”	๑๙๒
เจ้าฟ้าสุทโธธรรมราชตีได้เมืองฝาง		”	๑๙๓
จิมฟ้าหมวกคำลูกเจ้าฟ้าหลวงทิพเนตรได้ครองเมืองเชียงแสน		”	๑๙๔
เจ้าฟ้าหลวงทิพเนตรกับเจ้าฟ้าหมวกคำลูกได้เป็นใหญ่ในลานนาทั้งมวล		”	๑๙๕
วัดในเวียงไชยบุรีเชียงแสนทั้งหลาย		”	๑๙๕
วัดนอกเวียงไชยบุรีเชียงแสนทั้งหลาย		”	๑๙๗
วัดที่ดอนมูลกวาว		”	๑๙๘
พระเจ้าศรีสุทโธธรรมราชตาย		”	๑๙๙
นัญชะได้เป็นกษัตริย์แทน		”	๑๙๙
การสืบต่อกันมาของเจ้าฟ้าหลวงทิพเนตร		”	๑๙๙
ศึกฮ่อมาติดเมืองอังวะ		”	๑๙๙
พระเจ้าเมืองเบ่พ่ายแก่ชาวอโยธยา		”	๒๐๐
เอกาทศรถปราบได้เมืองเชียงใหม่		”	๒๐๐
การครองเมืองเชียงแสนสืบต่อกันมา		”	๒๐๑
โปแมงชาระเจ้าเมืองเชียงใหม่ฆ่ามณีหงวนเชียงแสน		”	๒๐๓
มหาธรรมครองเมืองเชียงแสน		หน้า	๒๐๓
เมืองเชียงตุงคืนเป็นข้าม่าน		”	๒๐๔
ฉลองธาตุเจ้าจอมกิตติ		”	๒๐๕
เจ้าฟ้าลักทีกินเมืองเชียงแสน		”	๒๐๕
พระเจ้าหาญวังตีนตีทัพเชียงใหม่แตก		”	๒๐๗
พระยาหาญเมืองพงครองเมืองเชียงแสน		”	๒๐๘
องค์นกได้เป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่		”	๒๐๘
เชียงใหม่เป็นอิสสระ		”	๒๐๘