โคลงโลกนิติ/4
โคลงโลกนิติ ฉบับศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง:
| ก ¿ · ด ๓๐๑ · ว ¿ | |
| ๏ กาน้ำดำดิ่งด้น | เอาปลา |
| กาบกคิดใคร่หา | เสพบ้าง |
| ลองดำส่ำมัจฉา | ชลชาติ |
| สวะปะคอค้าง | ครึ่งน้ำจำตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๒ · ว ¿ | |
| ๏ หยกหยกนกได้ไม่ | พอแกง |
| กินบ่เกิดเป็นแรง | เรี่ยวได้ |
| หง่อยหง่อยค่อยจัดแจง | ตามติด ไปนา |
| พร้าเหน็บเก็บได้ใช้ | เชือดชิ้นกินพอ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๓ · ว ¿ | |
| ๏ คนมีมักเหี่ยวแห้ง | หวงแหน |
| กินอยู่สู้ขาดแคลน | พร่องท้อง |
| คนกากยากไร้แกน | โกยกอบ กินแฮ |
| เป็นวิบัติขัดข้อง | คิดแล้วหลากเหลือ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๔ · ว ¿ | |
| ๏ ไม้ตรงคดชอบใช้ | โดยปอง |
| เศษเล็กเลื่อยเขียงรอง | ตั่งได้ |
| โดยต่ำแต่สะเก็ดกอง | สุมใส่ เพลิงแฮ |
| กายบ่ต้องการใช้ | ชั่วแท้ถมดิน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๕ · ว ¿ | |
| ๏ รูปชายหญิงทั่วท้อง | ธาตรี |
| เป็นภักษ์แก่เดือนปี | สุดสิ้น |
| อัฐิถมทั่วปถพี | รายเรี่ย |
| ประเทศเท่าปีกริ้น | ร่างพ้นฤๅมี ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๖ · ว ¿ | |
| ๏ เวฬุลัดหน่อขึ้น | ลำหลาย |
| สาหัสตัดแทงปลาย | หน่อน้อย |
| ลำใหญ่รุ่นรอนราย | ฤๅว่าง เว้นแฮ |
| ดั่งแก่หนุ่มเด็กจ้อย | จักพ้นตายไฉน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๗ · ว ¿ | |
| ๏ โคควายวายชีพได้ | เขาหนัง |
| เป็นสิ่งเป็นอันยัง | อยู่ไซร้ |
| คนเด็ดดับสูญสัง- | ขารร่าง |
| เป็นชื่อเป็นเสียงได้ | แต่ร้ายกับดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๘ · ว ¿ | |
| ๏ ร่างกายมนุษย์นี้ไป่ | เป็นการ |
| คำกล่าวเป็นแก่นสาร | เลิศแล้ว |
| เลื่องฦๅชื่อเชิดนาน | ดีชั่ว |
| โอ้ร่างตายแล้วแคล้ว | คลาดสิ้นเสร็จศูนย์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๙ · ว ¿ | |
| ๏ ฝนแล้งรุกขชาติเศร้า | โศกสลด |
| ฝนชุ่มเชยใบสด | สร่างเศร้า |
| ไม้ล้มเพื่อลมกรด | ตรงฟัด |
| ตายแต่ยังหนุ่มเหน้า | แน่แท้กรรมหลัง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๐ · ว ¿ | |
| ๏ พฤกษ์ใดสล้างลูก | เหลือหลาย |
| ฝูงวิหคกลุ้มกราย | แกล่ใกล้ |
| ยามผลหล่นกระจาย | กำจัด |
| นกบ่มาจับไม้ | ที่ต้นสักตัว ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๑ · ว ¿ | |
| ๏ นกเพลินพึ่งพุ่มไม้ | ใบบัง |
| ปลาย่อมยินดียัง | น่านกว้าง |
| จระเข้คิดแสวงวัง | เย็นชื่น |
| น้ำจิตคนบ่ร้าง | ร่มเกล้าโพธิ์ทอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๒ · ว ¿ | |
| ๏ หนูครวญใคร่พ้นจั่น | จำไกล |
| นกก็เหนื่อยหน่ายใจ | จากแร้ว |
| มัจฉาชาติกลัวภัย | เพียรหน่าย แหแฮ |
| คนผิดคิดใคร่แคล้ว | คลาดพ้นเขาขัง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๓ · ว ¿ | |
| ๏ พฤกษ์ผลต้นดกเบื้อง | ปลายวาย |
| อ้อยกัดต้นสืบปลาย | สุดพ้น |
| การกิจคิดสบาย | ภายภาค หน้านา |
| ดั่งกัดปลายสืบต้น | รสอ้อยเอมใจ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๔ · ว ¿ | |
| ๏ ป่าป่งดงไซร้ใคร่ | ยินดี |
| บ้านถิ่นทิ้งทอดหนี | เริดร้าง |
| สัตว์ไพร่ใคร่เปรมปรีด์ | นคเรศ |
| เป็นพิกลยลอ้าง | ดั่งนี้ดูฉงน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๕ · ว ¿ | |
| ๏ มีศิลปศาสตร์รู้ | ใดใด ก็ดี |
| บุญบ่ทำไว้ใน | ชาติกี้ |
| ได้สมสิ่งพึงใจ | จักเสพ |
| สมบัติย่อมหลีกลี้ | เพิ่มผู้มีบุญ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๖ · ว ¿ | |
| ๏ · ด วงเดือนดาวบ่ห้อม | เห็นงาม ฤๅพ่อ |
| หงส์บ่มีหมู่ตาม | แวดล้อม |
| สาครขาดคลื่นทราม | โสภาคย์ |
| ราชจากขุนหอกห้อม | แห่แล้วฤๅงาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๗ · ว ¿ | |
| ๏ ฤๅษีโสภาคย์ด้วย | ซูบทรง |
| สัตว์สี่เท้างามยง | ใหญ่อ้วน |
| บุรุษรอบรู้คง | งามเพื่อ รู้แฮ |
| หญิงจักงามล้นล้วน | เลิศด้วยสามี ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๘ · ว ¿ | |
| ๏ สูงสารสี่เท้าย่าง | เหยียบยัน |
| บางคาบเชี่ยวไปพลัน | พลวกพลั้ง |
| นักรู้ร่ำเรียนธรรม์ | ถึงมาก ก็ดี |
| กล่าวดั่งน้ำผลั้งผลั้ง | พลาดถ้อยทางความ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๑๙ · ว ¿ | |
| ๏ เรือนเหย้าตนอยู่นั้น | อย่าหมอง |
| เรือนชะตาแผ่นทอง | วาดไว้ |
| เรือนผมอย่ายุ่งหยอง | หวีหย่ง ไว้นา |
| สามประการนี้ให้ | หมั่นสู้สงวนงาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๐ · ว ¿ | |
| ๏ ฆ่าควายหมายแล่ล้ม | ตัวแพง |
| กลัวแต่เสียเครื่องแกง | ห่อนได้ |
| เฉกเช่นจักจัดแจง | การใหญ่ เหย้าแฮ |
| เกรงแต่มักหมดไม้ | ห่อนได้เรือนงาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๑ · ว ¿ | |
| ๏ ไปเรือนท่านไซร้อย่า | เนานาน |
| พูดแต่พอควรการ | กลับเหย้า |
| ริร่ำเรียนการงาน | เรือนอาต- มานา |
| ยากเท่ายากอย่าเศร้า | เสื่อมสิ้นความเพียร ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๒ · ว ¿ | |
| ๏ สิกขาบทยิ่งล้ำ | คัมภีร์ |
| เป็นพิษแก่อลัชชี | โฉดแท้ |
| คุณธรรม์สิ่งสรรพ์ดี | ในโลก |
| เป็นพิษแก่พาลแล้ | ห่อนได้สดับจำ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๓ · ว ¿ | |
| ๏ เชียรโรคเป็นพิษด้วย | อาหาร |
| หญิงดรุณอันธพาล | หนุ่มเหน้า |
| เป็นพิษแก่พฤฒิการ | บุรุษ |
| ฤๅกล่อมกลมกันเข้า | ดุจน้ำกับเปรียง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๔ · ว ¿ | |
| ๏ อาหารเป็นที่ตั้ง | เกิดแรง |
| ปลูกพืชผักฟักแฟง | พึ่งน้ำ |
| แว่นกล้องส่องสำแดง | อาโลก |
| แม่ย่อมเป็นที่ล้ำ | เลิศเลี้ยงบุตรตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๕ · ว ¿ | |
| ๏ อาหารเยียหยิบให้ | กากิน ก่อนนา |
| ดีบ่ดีดาลถวิล | ลอบรู้ |
| ครั้งแผ่นภพภูมินทร์ | ยินโศลก สารนา |
| แบ่งกึ่งเมืองให้ผู้ | กล่าวเกลี้ยงบูชา ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๖ · ว ¿ | |
| ๏ ล่อปลาเหยื่อชอบน้ำ- | ใจปลา |
| ล่อท่วยโรคด้วยยา | ยื่นให้ |
| ล่อคชพวกพังพา | เดินปก ไปแฮ |
| ล่อชาติเชื้อไพร่ได้ | แต่ด้วยของกิน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๗ · ว ¿ | |
| ๏ มีม้าบ่ขี้ให้ | อาจิณ พยศแฮ |
| ปืนไป่ยิงมลทิน | ท่วมกล้อง |
| ข้าไทบ่ใช้ชิน | มันมัก หน่ายนา |
| เมียไม่หมั่นร่วมห้อง | มักร้ายราคี ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๘ · ว ¿ | |
| ๏ มีเรือรั่ววิดน้ำ | ฤๅวาย |
| มีเจ่งตาบอดพลาย | ก่อมก้อ |
| มีโคกระบือควาย | ปละเปลี่ยว |
| มีแต่เกวียนขาดล้อ | ลากใช้ปางใด ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๒๙ · ว ¿ | |
| ๏ สารซับมันร้ายขี่ | ขาดขอ |
| โคกระบือขาดปอ | ป่านร้อย |
| เรือค้าขาดสมอ | จักทอด ไฉนนา |
| ข้าทาสขาดนายน้อย- | หนึ่งปล้อนไปมา ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๐ · ว ¿ | |
| ๏ แคะไค้ไปแค่นค้น | ตีนงู |
| แขวะควักดีที่หนู | ยากได้ |
| ริและแกะก้ามปู | หาเลือด |
| แสวงสัตย์ยามยุทธ์ไซร้ | สี่นี้สุดแสวง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๑ · ว ¿ | |
| ๏ จักเจียนจอมปลวกเตี้ย | เติมภู- เขาแฮ |
| ดีแต่แล่เนื้อหนู | เพิ่มช้าง |
| เบียนเบียดเจียดพิษงู | เพิ่มพิษ นาคนา |
| อุตริรองน้ำค้าง | ใสซ้ำสาคร ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๒ · ว ¿ | |
| ๏ จนไก่ใช้เป็ดแข้น | ขันขาน |
| นอกรีตมีดแทนขวาน | ถากไม้ |
| เคี้ยวอ้อต่างอ้อยหวาน | เป็นรส ฤๅพ่อ |
| ขาดขัดดอกไม้ใช้ | ดอกหญ้ายามจน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๓ · ว ¿ | |
| ๏ น้ำอ้อยหรือจักป้อง | ปากมด |
| เกลียงอ่อนห่อนโคลด | ละไว้ |
| นารีรูปช้อยชด | แซะเฉียด ชายนา |
| ใครจะนิ่งดูได้ | ห่อนเว้น ตัวตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๔ · ว ¿ | |
| ๏ โคแก่กัดหญ้าอ่อน | กินใบ อ่อนนา |
| แม่หญิงยินดีใน | หนุ่มน้อย |
| ฟันหักมักพึงใจ | ของอ่อน |
| บุรุษอายุร้อย | รักชู้เมียสาว ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๕ · ว ¿ | |
| ๏ นารีหรืออิ่มเล้า | โลมชาย |
| อรรณพนิจฤๅวาย | อิ่มน้ำ |
| ของทิพย์เทพห่อนหาย | เอมอิ่ม |
| มนุษยสมบัติล้ำ | เลิศท้าวใดลืม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๖ · ว ¿ | |
| ๏ เรือแพพึงขี่ข้าม | คงคา |
| ยาหยูกย่อมรักษา | โรคไข้ |
| อาวุธเหตุให้ปรา- | กฏแก่ ศึกแฮ |
| มนตร์เวทวิเศษไซร้ | ร่ายรู้ฤๅลืม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๗ · ว ¿ | |
| ๏ ลำลาดดาษด้วยเหล่า | บุษบง- กชแฮ |
| แดนวนาดอนดง | ตื่นไม้ |
| หญิงอยู่สงัดคง | เป็นเหตุ |
| สามประการกล่าวไว้ | เที่ยงแท้ธรรมดา ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๘ · ว ¿ | |
| ๏ พราหมณ์พฤฒิเกลียดน้ำย่อม | เสียกิจ |
| เมืองหวั่นปัจจามิตร | แกว่นแกล้ว |
| ชายใดมักให้สิทธิ์ | แก่แม่ เรือนนา |
| สามประการนี้แคล้ว | คลาดผู้สรรเสริญ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๓๙ · ว ¿ | |
| ๏ ตื่นนอนหน้าชื่นช้อย | บัวบาน |
| คำกล่าวฉ่ำเฉื่อยหวาน | เพราะพร้อง |
| เมื่อจักสั่งการงาน | ดุจโกรธ |
| สามประการนี้ต้อง | ที่ไท้ชุบชู ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๐ · ว ¿ | |
| ๏ หวั่นหวั่นว่าวอยู่ใกล้ | ลมกวน |
| ผมกับหวียียวน | หย่งเกล้า |
| วัดชีชิดบ้านชวน | ชีบาป |
| สามประการนี้เย้า | ยั่วแท้ธรรมเนียม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๑ · ว ¿ | |
| ๏ ชาวชเลฉลาดแล่นใช้ | นาวา |
| ชำนิชำนาญปลา | ว่ายน้ำ |
| ชาวดอนขี่ม้าขา | เคยควบ กันแฮ |
| เรือดั่งลมพัดล้ำ | ไล่เนื้อทันแทง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๒ · ว ¿ | |
| ๏ แผ่นดินติณชาติไว้ | ฤๅมี |
| มีพฤกษ์มีปักษี | จับไม้ |
| น้ำมีหมู่ปลาลี- | ลาหลีก ฤาพ่อ |
| มีทาสมีเข้าให้ | เพื่อด้วยแรงมัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๓ · ว ¿ | |
| ๏ ไป่ถอยทวนส่องไซร้ | สุริยา |
| ไป่ถดถอยเจรจา | ลั่นแล้ว |
| ไป่คืนอีกคืออา- | ยุล่วง |
| ไป่กลับคืนชีพแคล้ว | รอดปิ้มปางตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๔ · ว ¿ | |
| ๏ บางคาบภาณุมาศขึ้น | ทางลง ก็มี |
| บางคาบเมรุบ่ตรง | อ่อนแอ้ |
| ไฟยมดับเย็นบง- | กชงอก ผานา |
| ยืนสัตย์สาธุชนแท้ | ห่อนเพี้ยนสักปาง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๕ · ว ¿ | |
| ๏ ยอข้ายอเมื่อแล้ว | การกิจ |
| ยอยกครูยอสนิท | ซึ่งหน้า |
| ยอญาติประยูรมิตร | เมื่อลับ หลังแฮ |
| คนหยิ่งแบกยศบ้า | อย่ายั้งยอควร ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๖ · ว ¿ | |
| ๏ กลยอกันยากล้ำ | เหลือใจ |
| ยอค่อยหย่อยยอใคร | ห่อนรู้ |
| ยอย่อมเกิดลาภใน | ตนอาต- มานา |
| ชอบเนตรชอบหน้าผู้ | เพื่อรู้ยอคน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๗ · ว ¿ | |
| ๏ จักเข้าหาบ้ายศ | ยอตาม |
| คนโลภคำนัลงาม | จ่ายแท้ |
| คนมักนักเลงกาม | การเสน่ห์ ยอนา |
| เข้าสู่หมู่ปราชญ์แปล้ | ชอบถ้อยทางธรรม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๘ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดใจหมั้นเล่ห์ | เหล็กจาร |
| จำจดสิ่งสามาญ | มั่นไซร้ |
| อุตส่าห์พยาบาล | บ่ละ ลืมนา |
| จักเสร็จสมประโยชน์ได้ | ที่แท้โดยเพียร ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๔๙ · ว ¿ | |
| ๏ หัวล้านไป่รู้มัก | มองกระจก |
| ผอมฝิ่นไป่อยากยก | ถอดเสื้อ |
| นมยานไป่เปิดอก | ออกที่ ประชุมนา |
| คนบาปไป่เอื้อเฟื้อ | สดับถ้อยคำกวี ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๐ · ว ¿ | |
| ๏ ใครใดและอยู่เหย้า | เคหฐาน |
| เว้นสุภาษิตสาร | สวัสดิ์ล้ำ |
| เจรจาบ่เป็นการ | ศูนย์เปล่า |
| คือดั่งปากเว้นกล้ำ | แกล่เหมี้ยงหมากพลู ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๑ · ว ¿ | |
| ๏ เรือนใดย่ำค่ำเช้า | สนธยา |
| ปราศจากไฟชวาลา | มืดกลุ้ม |
| เรือนนั้นดั่งมรณา | นฤชีพ |
| อันตรายจักหุ้ม | ห่อนได้จำเริญ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๒ · ว ¿ | |
| ๏ เทศใดดอยไร้รวด | อรัญ |
| เห็นแต่จอมปลวกอัน | หนึ่งน้อย |
| ดุจเมืองไม่มีธรรม์ | นักปราชญ์ |
| ชมชื่นแต่แปลร้อย | ว่ารู้สุดสูง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๓ · ว ¿ | |
| ๏ เป็นคนคิดแล้วจึ่ง | เจรจา |
| อย่ามลนหลับตา | แต่ได้ |
| เลือกสรรหมั่นปัญญา | ตรองตรึก |
| สติริรอบให้ | ถูกแล้วจึงทำ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๔ · ว ¿ | |
| ๏ เป็นคนควรคิดกั้ง | กันภัย |
| ทรัพย์มากหมั่นระไว | แวดล้อม |
| เคลิ้มคลับหลับลืมไหล | เป็นเหตุ |
| รั้วมั่นกั้นห้องห้อม | ห่อแก้วเงินทอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๕ · ว ¿ | |
| ๏ น้อยทรัพย์อย่าก่อล้อ | เลียนความ |
| ให้นี่อย่าต่อตาม | ตอบเต้า |
| ผู้ใหญ่ย่อมเกรงขาม | คารวะ |
| รู้ประจบโลมเล้า | เลือกใช้โดยควร ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๖ · ว ¿ | |
| ๏ เข้าเถื่อนอย่าหมิ่นพร้า | มีไป |
| เข้าศึกอย่านอนใจ | เฉื่อยช้า |
| อาวุธอย่าวางไกล | ขุกค่ำ คืนแฮ |
| นอนแต่ยามหนึ่งอ้า | อาจป้องภัยพาล ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๗ · ว ¿ | |
| ๏ · ด ำชลเชือกยุดหมั้น | อย่าคลาย |
| คุณพระมั่นไม่ตาย | ต่อสู้ |
| ลูกขุนมั่นกฎหมาย | เป็นแบบ |
| สินทรัพย์ให้ท่านกู้ | ยึดหมั้นเป็นกรม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๘ · ว ¿ | |
| ๏ · ด ินฝั่งแยกอย่าได้ | ยาเยียว |
| ลมจัดประหยัดเลียว | แล่นบ้าง |
| ไฟแรงแล่งน้ำเดียว | ฤๅรด · ด ับนา |
| น้ำแก่งแรงเชี่ยวคว้าง | อย่ารั้งเรือขวาง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๕๙ · ว ¿ | |
| ๏ เสน่หาอย่าปล่อยสิ้น | สุดสัจ |
| ยั้งยั้งฟังรหัส | จึ่งพร้อง |
| คนนิ่งจึ่งเอาอรรถ | อันลับ แสดงนา |
| คนกากปากเป็นฆ้อง | อย่าใกล้กลัวมัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๐ · ว ¿ | |
| ๏ ที่สุขจักเสพไซร้ | ควรถวิล |
| เมียมิ่งยุอย่ายิน | ที่ถ้อย |
| อยากเข้าคดออกกิน | เอมอิ่ม ใจนา |
| นอนจุ่งนอนแต่น้อย | เนิ่นช้าวันตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๑ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าหมิ่นของเล็กนั้น | สี่สถาน |
| เล็กพริกพระกุมาร | จีดจ้อย |
| งูเล็กเท่าสายพาน | พิษยิ่ง |
| ไฟเล็กเท่าหิ่งห้อย | อย่าได้ดูแคลน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๒ · ว ¿ | |
| ๏ จักจับจับให้มั่น | กับตน |
| อย่าเก็บความเท็จปน | แอบอ้าง |
| จักคั้นอย่าคืนคน | ดูหมิ่น |
| ควรที่ง้างจึ่งง้าง | อย่าไง้เมรู ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๓ · ว ¿ | |
| ๏ ควรเร็วเร็วรวดได้ | จึงดี |
| การสิ่งใดได้ที | อย่าช้า |
| ควรคิดจิตอย่ามี | ประมาท |
| ได้สิบไม่เท่าค้า | ขาดสิ้นทุนเดิม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๔ · ว ¿ | |
| ๏ การกิจผิดนิ่งไว้ | เป็นครู |
| เมียชั่วอย่าเอาชู | เชิดพร้อง |
| คำผิดวิปริตหู | หายซ่อน เสียนา |
| คบมิตรผิดนั้นต้อง | จดไว้ในทรวง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๕ · ว ¿ | |
| ๏ ปลูกไม้หมั่นรดน้ำ | จำเริญ |
| ดักลอบอย่าเหมิดเมิน | หมั่นกู้ |
| เกี้ยวชู้ชอบเพียรเดิน | สารสื่อ |
| เรียนสิ่งใดใคร่รู้ | เร่งให้มีเพียร ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๖ · ว ¿ | |
| ๏ ปลูกผักปักยอดอ้อย | เอาผล |
| เลี้ยงลูกบ่าวชาวพล | เพื่อใช้ |
| แล้วนาอย่านิ่งทน | ทำไร่ · ด ้วยแฮ |
| เลี้ยงลูกเป็ดไก่ไซร้ | อย่าได้เสียรัง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๗ · ว ¿ | |
| ๏ ถึงรู้อย่าอวดให้ | คนหวัว |
| ฟ้าคะนองต้องคร้ามกลัว | เกลือกใกล้ |
| ผ่อนพักรักษาตัว | ยามภาค- ภูมิแฮ |
| อย่าเซี่ยมเขาควายให้ | เสี่ยวสู้ชนกัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๘ · ว ¿ | |
| ๏ ช้อนปลาหาต้มแต่ | เพียงพอ อิ่มนา |
| อวดฤทธิ์คิดเยียยอ | ใหญ่ล้ำ |
| เชือดไก่กับเป็ดคอ | หนิดหนึ่ง |
| เอามีดฆ่าโคห้ำ | หั่นนั้นหนักแรง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๖๙ · ว ¿ | |
| ๏ หลังคาขาดแล้วลุ่ย | ตามกัน |
| ไป่หมั่นแซมนับวัน | รั่วร้าง |
| โคควายค่าคนมัน | หนีหลบ ไปนา |
| บ่ติดตามบนจ้าง | ได้แล้วหมดตัว ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๐ · ว ¿ | |
| ๏ ไก่ขันยามบอกได้ | โดยกาล |
| น้ำชอบใช้สาธารณ์ | ทั่วล้าง |
| ขวานรู้แต่ถากกระดาน | หัวหนัก อยู่นา |
| เพรียงไพร่ได้แต่จ้าง | จ่ายใช้การพล ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๑ · ว ¿ | |
| ๏ รู้คิดค้าที่ม้วย | หมดทุน |
| รู้รอบเรือนฤๅจุน | ขื่อค้าน |
| หลับตาหน่ายกระสุน | อวดแม่น |
| หมากรุกรู้แปดด้าน | ไป่แจ้งตาจน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๒ · ว ¿ | |
| ๏ หมูเขาเขามัดไว้ | จักหาม |
| งานใช่งานคานตาม | สอดเหล้า |
| ชู้เขาจักกอดกาม- | สังวาส กันนา |
| สังเวชวางวิ่งเข้า | กีดหน้านอนกลาง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๓ · ว ¿ | |
| ๏ หนีเสือขึ้นไม้รอด | ปากเสือ |
| พบต่อแตนดุเหลือ | ต่อยต้อง |
| หนีแรดร่ายลงเรือ | รอดจาก แรดนา |
| ปะจระเข้ในท้อง | น่านน้ำหนุนเรือ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๔ · ว ¿ | |
| ๏ ทางไกลไปค้าคู่ | ตนตาย |
| อดอยากลำบากกาย | เกิดไข้ |
| อยู่กินถิ่นฐานสบาย | บ่ยาก ใจนา |
| การกิจคิดแล้วได้ | ง่ายแท้ทุกอัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๕ · ว ¿ | |
| ๏ ค้าใดไป่เท่าค้า | คือบุญ |
| ค้าสัดจองต้องทุน | มากไว้ |
| ค้าความคบลูกขุน | ชวนชอบ |
| ค้าบ่ค้าใดได้ | ยากแท้ธรรมดา ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๖ · ว ¿ | |
| ๏ พิมเสนมีรสเร้า | เสาวคนธ์ |
| ไปเกลือกกลั้วเกลือกล | ใช่เชื้อ |
| เป็นไทยไป่ทำงาน | งามชาติ ตนนา |
| คบทาสท่านจักเกื้อ | กับหน้าตัวไฉน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๗ · ว ¿ | |
| ๏ สัตว์อื่นตื่นเต้นแต่ | ควรไกล |
| กระต่ายตื่นตูนไป | สุดหล้า |
| ช้างม้าตื่นฟืนไฟ | ฟัดฟาด หยุดแฮ |
| คนตื่นข่าวศึกส้า | สุดห้ามมันหาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๘ · ว ¿ | |
| ๏ หาญห้าวตาวบ่ได้ | จวนฟัน |
| แหลนและทวนไป่ทัน | ต่อต้าง |
| พลคชจรดผัน | งาประ งาแฮ |
| ปืนไป่ทันนั่งง้าง | นกจ้องใจเกรง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๗๙ · ว ¿ | |
| ๏ รังแกกำปั้นต่อย | ตีดิน |
| ไข่กระทบหินหิน | ห่อนลื้น |
| แมลงเม่าโฉบเพลิงบิน | บังอาจ |
| คนเคอะคิดตื้นตื้น | ลูบเหล้นคมตาว ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๐ · ว ¿ | |
| ๏ หนูร้ายแรงโทษแท้ | เรือนผลาญ |
| ลิงถ่อยจัณฑาลราน | ป่าไม้ |
| กาโฉดชาติอันธพาล | เบียนหมู่ นกนา |
| พราหมณ์โหดโทษทิ้งให้ | เบียดเบื้องนรชน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๑ · ว ¿ | |
| ๏ อารักษ์มีทั่วไม้ | รุกขมูล |
| ที่ศักดิ์สิทธิ์บริบูรณ์ | เครื่องเส้น |
| ที่ไป่ศักดิ์สิทธิ์ศูนย์ | สงัดลาภ |
| ดุจดั่งเสวกเว้น | ว่าถ้อยความเมือง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๒ · ว ¿ | |
| ๏ นายหนึ่งแรงโกรธร้าย | เรียกขาน |
| นายหนึ่งบ่เจือจาน | ทรัพย์บ้าง |
| นายหนึ่งเมื่อเอางาน | บย่อง ยกนา |
| นายหนึ่งข่มคุณมล้าง | สี่นี้เสพไฉน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๓ · ว ¿ | |
| ๏ ผิวฆ่านางนาฏถ้วน | ถึงพัน |
| ฆ่าพฤฒิพราหมณ์พรตกรรม์ | เกือบร้อย |
| ฆ่าโคอุสุภสรรพ์ | แสนโกฏิ ก็ดี |
| บาปบ่เปรียบปรับถ้อย | ท่านให้ลำเอียง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๔ · ว ¿ | |
| ๏ ทำผิดลึกลับได้ | พันวา ก็ดี |
| ทำชอบเสมอภูเขา | เขตขั้น |
| อย่าคิดจิตสัญญา | หลีกลับ อยู่นา |
| ผิดชอบที่ทำนั้น | หากให้คนเห็น ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๕ · ว ¿ | |
| ๏ พวกพ้องผิดเท่าช้าง | งาเงา |
| พวกอื่นโทษเท่าเหา | หากรู้ |
| โทษตนเท่าภูเขา | คิดปิด ไว้แฮ |
| โทษท่านเท่าก้อยสู้ | ส่งให้เห็นสูง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๖ · ว ¿ | |
| ๏ โทษตนงำเงื่อนไว้ | ห่อนแถลง |
| โทษท่านเก็บมาแจง | ดุจเบี้ย |
| ตัวเต่าสี่ตีนแฝง | หัวหนึ่ง ซ่อนนา |
| หยิบกล่าวแต่โทษเหี้ย | มุขเท้ารุงรัง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๗ · ว ¿ | |
| ๏ น้ำใช้ใส่ตุ่มตั้ง | เต็มดี |
| น้ำอบอ่าอินทรีย์ | อย่าผร้อง |
| น้ำปูนใส่เต้ามี | อย่าขาด |
| น้ำจิตอย่าให้ข้อง | ขัดน้ำใจใคร ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๘ · ว ¿ | |
| ๏ น้ำเงินน้ำนากแม้ | มัวแสง |
| น้ำซ่มต้มน้ำแปลง | ผ่องได้ |
| น้ำจิตวิปริตแหนง | มัวหม่น |
| น้ำอื่นเอาลูบไล้ | ห่อนล้างใจเคือง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๘๙ · ว ¿ | |
| ๏ ปางใช้ปางขาดเข้า | แพงเกียน ละชั่งแฮ |
| วิบัติบรจองเบียน | จักม้วย |
| ปางต้องปรับไหมเตียน | ตนมอด ก็ดี |
| ปางมิตรได้ทุกข์ด้วย | มิตรนั้นไหนเสมอ ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๐ · ว ¿ | |
| ๏ หมาเอยสูเหนื่อยแท้ | ทุกวัน |
| ไปไล่เนื้อไล่ทัน | ท่านได้ |
| เจ้ามันแม่นหื้อมัน | กินแต่ เข้านา |
| แมวบ่ทำใดให้ | หม่ำเข้ากับปลา ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๑ · ว ¿ | |
| ๏ ปูเปี้ยวหัวเปล่าไซร้ | ตีนยัง |
| งูบ่มีตีนตรัง | ไต่ไม้ |
| นมไก่บ่มีหวัง | เลี้ยงลูก เป็นแฮ |
| ชายตกเข็ญใจไร้ | อย่าได้ดูแคลน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๒ · ว ¿ | |
| ๏ อา สาสุดสิ้นเรี่ยว | แรงกาย |
| ภัพ และผลพังหาย | โหดเศร้า |
| เหมือน เพลิงตกสินธุ์สาย | ศูนย์ดับ ไปนา |
| ปูน ต่อขาดขอดเต้า | จึ่งรู้คุณปูน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๓ · ว ¿ | |
| ๏ เนื้อ ในไตตับต้ม | แกงยำ |
| ไม่ ประสบสักคำ | ที่ลิ้น |
| ได้ ยากลากโครงทำ | เสียเปล่า |
| กิน แต่เขาเราชิ้น- | หนึ่งได้ไป่มี ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๔ · ว ¿ | |
| ๏ หนัง เนื้อเถือท่านไว้ | รองกาย |
| ไม่ แบ่งปันชั้นชาย | เชือดไว้ |
| ได้ ทุกข์แทบตัวตาย | เสียเปล่า |
| นั่ง แต่ลำแพนไม้ | ตอกสู้สานเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๕ · ว ¿ | |
| ๏ มือ ซ้ายขวาขาดนิ้ว | ฤๅมี |
| ด้วน เด็จดูใดดี | หนึ่งน้อย |
| ได้ ทองเท่าต่อมตี | แหวนประดับ |
| แหวน จะสอดสวมก้อย | กุดสิ้นใส่ไฉน ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๖ · ว ¿ | |
| ๏ ตา มัวมืดคู่เข้า | คูหา |
| บอด บ่ทราบสุริยา | ย่ำฆ้อง |
| ได้ สมสิ่งเสริมตา | จักใส่ |
| แว่น แต่หยิบจ้องจ้อง | จับแล้วเวียนวาง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๗ · ว ¿ | |
| ๏ หัว หูดูชั่วช้า | ไฉไล |
| ล้าน เลื่อมแลเงาใส | เกือบแก้ว |
| ได้ ส่องกระจกใจ | เจียนขาด |
| หวี แต่จับจ้องแล้ว | ลูบโอ้อายเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๘ · ว ¿ | |
| ๏ รูป ชั่วแต่ชอบแล้ว | ใดปาน |
| รส รักผักว่าหวาน | หล่อนต้ม |
| กลิ่น อบจบดินดาล | บ่ดุจ เจ้านา |
| เสียง ก็จับใจหล้ม | โลกแล้วฤๅมี ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๙๙ · ว ¿ | |
| ๏ น้ำ ฝนหม่นเมฆตั้ง | ตกตะบึง |
| ไหล หลั่งถั่งชรทึง | ท่วมเหย้า |
| ไฟ ติดนิดหนึ่งพึง | จักก่อ |
| ดับ ระทมถ่านเถ้า | หิ่งห้อยไป่มี ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๐ · ว ¿ | |
| ๏ รู้หลบ พบเศิกเสี้ยน | กลัวไกล |
| เป็นปีก ป้องกันภัย | ผ่อนช้า |
| รู้หลีก เล็ดลอดไป | สุดเนตร |
| เป็นหาง ไกลกล่าวกล้า | ต่อด้วยดัสกร ฯ |
ดูเพิ่ม
แก้ไขโคลงโลกนิติ · นำ · ๑-๑๐๐ · ๑๐๑-๒๐๐ · ๒๐๑-๓๐๐ · ๓๐๑-๔๐๐ · ๔๐๐- · ส่งท้าย
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง: