โคลงโลกนิติ/3
โคลงโลกนิติ ฉบับศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง:
| ก ¿ · ด ๒๐๑ · ว ¿ | |
| ๏ มีเงินให้ท่านกู้ | ไปนา |
| ศิลปศาสตร์ฤๅศึกษา | เล่าไว้ |
| มีเมียอยู่เคหา | ไกลผ่าน |
| สามลักษณะนี้ใกล้ | แกล่แม้นไป่มี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๒ · ว ¿ | |
| ๏ สบพบคนเคลิ้มอย่า | เจรจา |
| ลาภอยู่ไกลอย่าหา | ใคร่ได้ |
| มีลูกโฉดปัญญา | ยากจิต ตนนา |
| เมียมิตรร้ายอย่าใกล้ | อยู่เพี้ยงขันที ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๓ · ว ¿ | |
| ๏ ไร้สิ่งสินอับแล้ว | ปัญญา |
| อีกญาติวงศ์พงศา | บ่ใกล้ |
| คนรักย่อมโรยรา | รสรัก กันแฮ |
| พบแทบทางทำใบ้ | เบี่ยงหน้าเมินหนี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๔ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าเรียนเพียรคิดค้น | ขุดของ |
| อย่าตริตรึกนึกปอง | บ่อนเหล้น |
| อย่าเรียนเวทมนตร์ลอง | สาวสวาท |
| แปรธาตุหนึ่งพึงเว้น | สี่นี้เบียนตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๕ · ว ¿ | |
| ๏ รักมิตรสุภาพไซร้ | สมรมิตร |
| รักเผ่าพงศาสนิท | ซื่อไซร้ |
| รักหญิงอย่าพึงคิด | สินอ่อย เอานา |
| รักสัตย์ศีลจักได้ | สุขแท้ทางสวรรค์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๖ · ว ¿ | |
| ๏ รักทรัพย์อย่ายิ่งด้วย | วิชา |
| สว่างอื่นเท่าสุริยา | ห่อนได้ |
| ไฟใดยิ่งราคา | เพลิงราค ฤๅพ่อ |
| รักอื่นหมื่นแสนไซร้ | อย่าสู้รักธรรม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๗ · ว ¿ | |
| ๏ มีมิตรจงรอบรู้ | รักสนิท |
| ดุจอุทรเดียวชิด | ชอบหน้า |
| ความขำเงื่อนงำปิด | ปัดเป่า |
| ท่านว่ามิตรนี้อ้า | เอกล้ำเหลือดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๘ · ว ¿ | |
| ๏ เมียท่านพิศพ่างเพี้ยง | มารดา |
| ทรัพย์ท่านคืออิฐผา | กระเบื้อง |
| รักสัตว์อื่นอาตมา | เทียมเท่า กันแฮ |
| ตรองดั่งนี้จักเปลื้อง | ปลดพ้นสงสาร ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๙ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดใจส่างสิ้น | ความอาย |
| ความสัตย์เสื่อมกระจาย | จากแท้ |
| มานะเจ็บอายหาย | หมดเนตร |
| สิ่งสี่มีพร้อมแล้ | เล่ห์เพี้ยงเดียรฉาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๐ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดมีสัตย์ทั้ง | มานะ |
| ความเจ็บยังไป่ละ | หนึ่งบ้าง |
| ความอายบ่สละ | จากจิต |
| แม้ตกต่ำไร้ร้าง | ห่อนผู้ดูแคลน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๑ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดฟังอรรถแล้ว | บ่ขวาย- ขวนนา |
| บ่ตริตรึกนึกหมาย | มั่นไว้ |
| บ่ถามไต่อุบาย | เติมต่อ |
| ปราชญ์ว่าผู้นั้นไซร้ | ใช่เชื้อเมธา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๒ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดทรงสัตย์สร้าง | ศีลา |
| ไป่เคียดขึ้งหึงสา | สัตว์ไซร้ |
| น้ำจิตคิดกรุณา | เนืองนิจ |
| คนดั่งนี้จัดได้ | ชื่อเชื้อปรีชา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๓ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดละพ่อทั้ง | มารดา |
| อันทุพพลชรา | ภาพแล้ว |
| ขับไล่ไม่มีปรา- | นีเนตร |
| คนดั่งนี้ฤาแคล้ว | คลาดพ้นไภยัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๔ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดเอมโอชด้วย | เจรจา |
| เห็นแก่เฒ่าพฤฒา | ถ่อมไหว้ |
| สรรเสริญทั่วโลกา | มนุษย์ นี้นา |
| ปรโลกพู้นจักได้ | สู่ฟ้าเมืองแมน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๕ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดด่าโคตรเค้า | ตระกูล |
| ถือว่าตนทรัพย์มูน | มั่งขั้ง |
| ดูหมิ่นหมู่ประยูร | พงศ์เผ่า |
| เป็นที่ติเตียนทั้ง | ทั่วท้องโลกา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๖ · ว ¿ | |
| ๏ ชายใดเร่คบค้า | นารี |
| เสพสุรายินดี | บ่อนเหล้น |
| นกไก่สกาตี | มือต่อ พนันนา |
| คนดั่งนี้ฤๅเว้น | จากเบื้องฉิบหาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๗ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดถ่อยจากรู้ | วิชา |
| หญิงรูปร้ายกิริยา | โฉดด้วย |
| บรรพชิตบ่รักษา | ศีลขาด |
| สามสิ่งนี้ชื่อม้วย | ชีพสิ้นสุดสกล ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๘ · ว ¿ | |
| ๏ คนร้ายมักชอบร้าย | ราคี |
| สอนสั่งสิ่งความดี | บ่ได้ |
| ดุจเกลือทอดนที | ศูนย์เปล่า |
| เสพที่ชั่วเชือนไซร้ | ทราบแจ้งใจมัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๑๙ · ว ¿ | |
| ๏ สอนคนหีนชาติช้า | โฉดเฉา |
| ฝนตกเจิมจอมเขา | หลั่งหลุ้ม |
| คนดีสั่งสอนเอา | โอวาท |
| กลกะมะออมน้ำอุ้ม | อิ่มได้โดยใจ ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๐ · ว ¿ | |
| ๏ เผ่าพาลพวกไป่รู้ | คุณคน |
| มันยอมหาเหตุผล | ขุดไค้ |
| สมบัติสี่สากล | โกยกอบ ให้แฮ |
| ฤๅอาจยังมันให้ | เกิดแย้มยินดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๑ · ว ¿ | |
| ๏ ได้สินทรัพย์เพื่อค้า | ขนหงส์ |
| เลี้ยงชีพช้ายืนยง | อยู่แล้ว |
| ภายหลังโลภไป่ตรง | ใจต่อ |
| ถอนทั่วตัวหงส์แคล้ว | คลาดสิ้นเสื่อมทอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๒ · ว ¿ | |
| ๏ แม่น้ำคุ้งคดเคี้ยว | ควรจร |
| เหล็กคดทำเคียวรอน | ไร่เข้า |
| ไม้กระทดกระทำทอน | ทุกที่ กงนา |
| คนคดดั่งคูถเหน้า | บ่ต้องการงาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๓ · ว ¿ | |
| ๏ ปราชญ์ใดเรืองรู้ยิ่ง | วิทยา |
| กล่าวมธุรสธรรมา | ห่อนพลั้ง |
| น้ำจิตอสัตยา | ยลยาก |
| คือดั่งดวงแก้วตั้ง | แต่งไว้เรือนโจร ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๔ · ว ¿ | |
| ๏ ไป่ถามปราชญ์บ่พร้อง | พาที |
| เปรียบดั่งเภรีตี | จึ่งครื้น |
| คนพาลพวกอวดดี | จักกล่าว |
| ถามบ่ถามมันฟื้น | เฟื่องถ้อยเกินถาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๕ · ว ¿ | |
| ๏ ร่วมรักนักปราชญ์เชื้อ | ชาตรี |
| เราผิดชอบชั่วดี | ท่านแจ้ง |
| เอาเยี่ยงอย่างอย่ามี | จิตโกรธ |
| ปรากฏกลท่านแกล้ง | แนะให้ขุมทอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๖ · ว ¿ | |
| ๏ น้ำบ่มีจิตรู้ | ไหลจร |
| ไม้คดเขาทำศร | ซื้อได้ |
| บัณฑิตทราบสุนทร | โอวาท |
| สอนสั่งอาตมะให้ | อ่อนด้วยใจเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๗ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าคบคนหมู่ร้าย | ทรชน |
| คบแต่บัณฑิตคน | ปราชญ์แปล้ |
| วันคืนรวดเร็วดล | บุญเร่ง ทำนา |
| เห็นอนิจนั้นแล้ | ล่วงพ้นสงสาร ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๘ · ว ¿ | |
| ๏ พึงอวยโอวาทไว้ | ในตน ก่อนนา |
| จึงสั่งสอนสาธุชน | ทั่วหล้า |
| แต่แรกเร่งผจญ | จิตอาต- มาแฮ |
| สัตว์อื่นหมื่นแสนอ้า | อาจแท้ทรมาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๒๙ · ว ¿ | |
| ๏ ช่างหม้อตีหม้อใช่ | ตีฉาน แตกนา |
| ดีแต่งเอางามงาน | ชอบใช้ |
| ดุจศิษย์กับอาจารย์ | ตีสั่ง สอนแฮ |
| ตีใช่ตีจักให้ | สู่ห้องอบาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๐ · ว ¿ | |
| ๏ คุณแม่หนาหนักเพี้ยง | พสุธา |
| คุณบิดรดุจอา- | กาศกว้าง |
| คุณพี่พ่างศิขรา | เมรุมาศ |
| คุณพระอาจารย์อ้าง | อาจสู้สาคร ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๑ · ว ¿ | |
| ๏ เมื่อร้อนน้ำท่านให้ | เย็นใจ |
| เมื่อเยือกเย็นได้ไฟ | อุ่นเนื้อ |
| เมื่อทุกข์ท่านแก้ไข | ชูช่วย |
| เมื่อยากจนท่านเกื้อ | ก่อให้ทุนทำ ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๒ · ว ¿ | |
| ๏ เย็นเงาพฤกษ์มิ่งไม้ | สุขสบาย |
| เย็นญาติทุกข์สำราย | กว่าไม้ |
| เย็นครูยิ่งพันฉาย | กษัตริย์ยิ่ง ครูนา |
| เย็นร่มพระเจ้าให้ | ร่มฟ้าดินบน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๓ · ว ¿ | |
| ๏ ทองกวาวหงอนไก่เส้ง | สดสี |
| งามแต่กลิ่นฤๅมี | หนึ่งน้อย |
| นักเรียนบอกบาลี | ลบหลู่ ธรรมนา |
| งามผาดผลเท่าก้อย- | กอบนั้นฤๅมี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๔ · ว ¿ | |
| ๏ หอมกลิ่นดอกไม้ที่ | นับถือ |
| หอมแต่ตามลมฤๅ | กลับย้อน |
| หอมแห่งกลิ่นกล่าวคือ | ศีลสัตย์ นี้นา |
| หอมสุดหอมสะท้อน | ทั่วใกล้ไกลถึง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๕ · ว ¿ | |
| ๏ ทำบุญบุญแต่งให้ | เห็นผล |
| คือดั่งเงาตามตน | ติดแท้ |
| ผู้ทำสิ่งอกุศล | กรรมติด ตามนา |
| ดุจจักรเกวียนเวียนแล้ | ไล่ต้อนตีนโต ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๖ · ว ¿ | |
| ๏ ใจบุญบุญนักรู้ | เร็วทำ |
| ใจบาปทำบาปกรรม | ง่ายแท้ |
| ใจบุญก่อบาปลำ- | บากยาก จิตนา |
| ใจบาปทำบุญแล้ | ยิ่งนั้นแสนทวี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๗ · ว ¿ | |
| ๏ ใจเบาใจห้ามยาก | ใจฉันท์ |
| ใจเกิดเวราฉกรรจ์ | กาจแท้ |
| ใจใดคิดผ่อนผัน | ชอบใส่ ตัวนา |
| ใจดั่งนี้ยิ่งแล้ | เลิศให้สุขเกษม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๘ · ว ¿ | |
| ๏ ศาสตร์ใดจักล้ำเท่า | ธรรมาน |
| ทรัพย์สิ่งใดไกรทาน | ที่ให้ |
| รักใดจักปูนปาน | รักสัจ ศีลนา |
| สุขสิ่งใดจักได้ | สุขเพี้ยงนฤพาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๓๙ · ว ¿ | |
| ๏ พ้นเย็นพ้นเดือดร้อน | โรคา |
| พ้นจากทุกขเวทนา | โศกเศร้า |
| พ้นตายแก่เกิดมา | ในโลก |
| สุขดั่งนี้พระเจ้า | ว่าเนื้อนฤพาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๐ · ว ¿ | |
| ๏ มูลบาปคือโลภล้น | แสวงหา |
| สรรพรสเป็นมูลพา | พยาธิไซร้ |
| มูลทุกข์เกิดเพราะรา- | คะเกลศ |
| มูลนิพพานนั้นได้ | เพราะด้วยสัจจา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๑ · ว ¿ | |
| ๏ น่านน้ำฤๅห่อนกล้ำ | กลืนชล เองแฮ |
| พฤกษชาติห่อนหวงผล | เสพส้อง |
| จอมเมฆไป่หวงฝน | ภักษ์เสพ เสียนา |
| ปราชญ์ห่อนหวงทรัพย์ป้อง | เปิดให้เป็นทาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๒ · ว ¿ | |
| ๏ อุบลอุบัติเบื้อง | เปือกตม |
| แก้วเกิดแต่ผานิยม | ชอบใช้ |
| ช้างเผือกเกิดในพนม | ไพรพฤกษ์ |
| ปราชญ์ประยูรยากไร้ | ทั่วหน้านับถือ ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๓ · ว ¿ | |
| ๏ รู้ดีดุรงค์ด้วย | รณแรง รวดแฮ |
| รู้ว่าโคงานแขง | เมื่อใช้ |
| โคนมเกษียรแสดง | ดีเมื่อ รูดนา |
| รู้ว่าปราชญ์เปรื่องไซร้ | เมื่อถ้อยคำแถลง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๔ (๒๔๕) · ว ¿ | |
| ๏ นกแสกสกุณโทษเค้า | กู่กา |
| ทิ้งทูดอูฐอีกลา | ล่อร้อง |
| เสียงประทุษฐภาษา | หีนโหด |
| ฟังบ่เพราะหูพร้อง | ดุจถ้อยทรชน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๕ (๒๔๔) · ว ¿ | |
| ๏ แขกเต้าดุเหว่าแก้ว | โกญจา |
| หงส์วิหคมยุรา | ร่ำร้อง |
| เฉกนรชาติวาจา | เอมโอช |
| ฟังเสนาะเพราะพร้อง | มฤธุถ้อยวาที ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๖ · ว ¿ | |
| ๏ สกุณกากระเหว่าไซร้ | เหมือนกัน |
| ไข่ต่อไข่สำคัญ | เท่าแท้ |
| ออกลูกจึ่งแปรผัน | ตามเพศ |
| กากระเหว่านั้นแล้ | ทั่วผู้เล็งเห็น ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๗ · ว ¿ | |
| ๏ นกแร้งแรงร่อนได้ | พอเพียง ปีกนา |
| บินบ่สูงแข่งเคียง | ครุฑได้ |
| แม่น้ำนทีเรียง | รายทั่ว ทวีปแฮ |
| ลึกเท่าลึกนั้นไซร้ | สุดสู้สาคร ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๘ · ว ¿ | |
| ๏ ควรแสวงสี่สิ่งแท้ | มณีรัตน์ |
| พึงจักจำเริญสวัสดิ์ | แว่นแก้ว |
| ความรู้มิตรเมียสัจ | เข้าเปลือก มีนา |
| อย่าเสียใจได้แล้ว | เท่านี้ฤๅแคลน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๔๙ · ว ¿ | |
| ๏ วิชาควรรักรู้ | ฤๅขาด |
| อย่าหมิ่นศิลปศาสตร์ | ว่าน้อย |
| รู้จริงสิ่งเดียวอาจ | มีมั่ง |
| เลี้ยงชีพช้าอยู่ร้อย | ชั่วลื้อหลานเหลน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๐ · ว ¿ | |
| ๏ พายเถิดพ่ออย่ารั้ง | รอพาย |
| จวนตะวันจักสาย | ส่องฟ้า |
| ของสดสิ่งควรขาย | จักขาด ค่าแฮ |
| ตรหลาดเลิกแล้วอ้า | บ่นอื้นเอาใคร ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๑ · ว ¿ | |
| ๏ เรียนศิลป์แสวงทรัพย์ด้อม | เดินไศล |
| สามสิ่งอย่าเร็วไว | ชอบช้า |
| เสพกามหนึ่งคือใจ | มักโกรธ |
| สองประการนี้ถ้า | ผ่อนน้อยเป็นคุณ ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๒ · ว ¿ | |
| ๏ มักได้ให้คิดได้ | สองสถาน |
| ได้ชั่วนี้ได้กาล | ชั่วหน้า |
| ให้ได้สะดวกดาล | โดยชอบ |
| ได้ดั่งนี้เอกอ้า | อิ่มน้ำใจตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๓ · ว ¿ | |
| ๏ ทรัพย์มีสี่ส่วนไซร้ | ปูนปัน |
| ภาคหนึ่งพึงเกียดกัน | เก็บไว้ |
| สองส่วนเบ็ดเสร็จสรรพ์ | การกิจ ใช้นา |
| ยังอีกส่วนควรให้ | จ่ายเลี้ยงตัวตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๔ · ว ¿ | |
| ๏ เยาวรูปเหน้าหนุ่มเนื้อ | ในวงศ์ ตระกูลแฮ |
| แม้นราศวิทยาทรง | เสื่อมเศร้า |
| ทองกวาวดอกดาษดง | แดงป่า |
| เสียกลิ่นรินรสเร้า | ดั่งนี้ใครชม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๕ (๔๓๔) · ว ¿ | |
| ๏ มักคร้านฤๅรอบรู้ | วิทยา |
| ศิลปศาสตร์เสื่อมสินหา | ไป่ได้ |
| ไร้ทรัพย์อับผู้มา | เป็นเพื่อน |
| เว้นจากมิตรนั้นไซร้ | สุขร้างแรมโรย ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๖ · ว ¿ | |
| ๏ คุ้นเคยคนคบค้า | มานาน |
| คดแต่เข้าแกงจาน | ส่งให้ |
| มีรสรสใดปาน | เพราะรัก นั้นนา |
| ขมขื่นกลืนคล่องได้ | ยิ่งชิ้นปลาดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๗ · ว ¿ | |
| ๏ คราวดีมีเพื่อนพ้อง | พรูตาม |
| ยืนนั่งไต่ตอมถาม | ถี่ถ้อย |
| คราวทุกข์ฉุกเฉินความ | มีโทษ |
| เพื่อนเล่นเจรจาน้อย | หนึ่งนั้นฤๅมี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๘ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดเดิมแม้นว่า | เวรกับ ตนนา |
| หลายคาบแค้นเคี่ยวขับ | คิดร้าย |
| ภายหลังมาตรมันกลับ | เป็นมิตร ก็ดี |
| จงประหยัดอย่าหง้าย | ค่ำเช้าคอยเชิง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๕๙ · ว ¿ | |
| ๏ น้ำเหม็นมล้างสิ่งเหน้า | ไฉนหยุด |
| มล้างอุทกบริสุทธิ์ | เสื่อมร้าย |
| คนเวรต่อเวรประทุษฐ์ | ทวีโทษ |
| เอาอเวรระงับหง้าย | อาจสิ้นศูนย์เวร ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๐ · ว ¿ | |
| ๏ ซ่อนเงื่อนงำน้ำขุน | ขังใน |
| ภายนอกทำแจ่มใส | สดหน้า |
| ดุจหินบ่เห็นไฟ | ฝังอยู่ |
| ต่อประหารจึ่งจ้า | จับไหม้เป็นจุณ ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๑ · ว ¿ | |
| ๏ จักทำโทษแก่ผู้ | ผิดฉกรรจ์ |
| ใจจุ่งเมตตามัน | มากไว้ |
| ให้คิดจิตสำคัญ | เขาโหด |
| ความคิดน้อยจึ่งได้ | อยู่เงื้อมมือตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๒ · ว ¿ | |
| ๏ ตัดต้นก่นรากแล้ว | ปลูกแปลง |
| หนามหั่นห่อนไว้แขนง | หน่อเนื้อ |
| เพลิงพิษนิดหนึ่งแรง | เรืองโรจน์ |
| ดับแต่ดุ้นไว้เชื้อ | นิ่งช้าเพลิงโพลง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๓ · ว ¿ | |
| ๏ ขว้างพิษบ่คว่างพ้น | พันแขน ตนนา |
| ไปสบพบรังแตน | แหย่เย้า |
| ร่ายมนตร์ปลุกเสือแสน | องอาจ |
| ไม้ซั่นรันสิ่งเหน้า | แน่ต้องตนเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๔ · ว ¿ | |
| ๏ ลูกเมียเหมือนผ้าโอ่ | อัตรา |
| ขาดฉีกชั่วแล้วหา | ใหม่ได้ |
| พี่น้องเฉกเช่นขา | แขนติด ตนแฮ |
| ขาดประจาคจักให้ | ต่อเข้าฤๅคืน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๕ · ว ¿ | |
| ๏ มีบุตรบ่ได้ดั่ง | ตีนมือ |
| คุณแห่งไม้เท้าถือ | เลิศแท้ |
| ทางเมื้อเผื่อพบคือ | สิงห์สัตว์ ก็ดี |
| ไม้ประเสริฐเลิศแล้ | อาจคุ้มกันภัย ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๖ · ว ¿ | |
| ๏ ธรรมดาผลม่วงไม้ | ตระการ |
| เมื่ออ่อนรสเผือดพาน | ยากเคี้ยว |
| ครั้นสุกรสสวายหวาน | เอมโอช |
| หมากม่วงนั้นฤๅเปรี้ยว | เปรียบด้วยหมากขาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๗ · ว ¿ | |
| ๏ บุรุษสุดไร้รัก | เมียงาม ชอบฤๅ |
| ไร้เพื่อนไปไกลคาม | เขตบ้าน |
| มือเปล่าสู่สงคราม | ยงยุทธ ไฉนนา |
| รู้ไป่ทันแก่ก้าน | กล่าวถ้อยกลางสนาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๘ · ว ¿ | |
| ๏ โยธาทิ้งศาสตร์สู้ | สงคราม ชอบฤๅ |
| ปราชญ์มละคัมภีร์ความ | อย่าพร้อง |
| เดินหนเพื่อนบ่ตาม | อย่าไต่ ทางแฮ |
| พาณิชเสียพวกพ้อง | ต่างด้าวเดินไฉน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๖๙ · ว ¿ | |
| ๏ รักเจ้าจงรักให้ | เป็นยุติ- ธรรมนา |
| ท่านเคียดอย่าควรประทุษฐ์ | เท่าเผ้า |
| จงมีภักดีดุจ | โสนัข นั้นนา |
| มันบ่จืดจากเจ้า | จิตนั้นคงตรง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๐ · ว ¿ | |
| ๏ อาสาเจ้าต่อต้าน | ตัวตาย |
| ขันรับอาสานาย | หย่อนนั้น |
| อาสาศึกแม่ยาย | อย่าย่อ ท้อนา |
| สามสิ่งแท้ถือหมั้น | ชั่วฟ้าดินชม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๑ · ว ¿ | |
| ๏ อาสาศึกสู้ไป่ | เสร็จงาน |
| คนจักตายเอาอาน | ปิดไว้ |
| จึงนับว่าเป็นทหาร | หายาก |
| ฉลองพระคุณเจ้าให้ | ท่านเลี้ยงบำรุง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๒ · ว ¿ | |
| ๏ เจ้านายใช้ชุบเลี้ยง | คนขาม |
| สินทรัพย์เมียมิ่งงาม | ง่ายได้ |
| บ่าวไพร่พรั่งพรูตาม | ไหลหลั่ง มานา |
| สมบัติบุญส่งให้ | แปลกหน้าตาเดิม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๓ · ว ¿ | |
| ๏ หมั่นลอดสอดสืบถ้อย | เวรี |
| ไป่ชอบท่าทำดี | นิ่งไว้ |
| คาบใดชอบเชิงที | หาญหัก |
| ต่อยดั่งต่อยหม้อให้ | แตกด้วยศิลา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๔ · ว ¿ | |
| ๏ ยศศักดิ์จักเกิดด้วย | บุญทำ |
| ภัยเกิดเพื่อผลกรรม | ก่อนให้ |
| ติเตียนแลจองจำ | กรรมก่อน เองนา |
| ใครจักเว้นแวะได้ | ทั่วท้องโลกา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๕ · ว ¿ | |
| ๏ กฤตยามนตร์เคราะห์ให้ | เห็นผล |
| ทำสิ่งใดลุดล | สิ่งนั้น |
| ครั้นบุญแห่งบุคคล | จักถ่อย แล้วนา |
| มนตร์กฤตยานั้นซั้น | เสื่อมสิ้นทุกวัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๖ · ว ¿ | |
| ๏ เชื้อไพร่บุญปลูกขึ้น | เป็นนาย |
| พาลบุตรรู้มลักหลาย | เลิศผู้ |
| โหดไร้พร่ำขวนขวาย | ทรัพย์มั่ง มีแฮ |
| สามเหล่านี้พึงรู้ | อย่าได้ดูเบา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๗ · ว ¿ | |
| ๏ ก้านบัวบอกลึกตื้น | ชลธาร |
| มารยาทส่อสันดาน | ชาติเชื้อ |
| โฉดฉลาดเพราะคำขาน | ควรทราบ |
| หย่อมญ่าเหี่ยวแร้งเรื้อ | บอกร้ายแสลงดิน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๘ · ว ¿ | |
| ๏ ทรัพย์มากหากถ่อยแท้ | วาจา |
| ชนไป่ชอบหูตา | ติดต้อง |
| น้อยทรัพย์อับยศถา | ทรามรูป |
| แต่เพราะถ้อยคำพร้อง | เพริศสิ้นทั้งมวล ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๗๙ · ว ¿ | |
| ๏ มีสินทรัพย์น้อยหลั่ง | ไหลริน |
| คือบ่อน้อยนรกิน | อาบได้ |
| ทรัพย์มากหมู่ทมิฬ | มีมั่ง ก็ดี |
| คือสมุทรฤๅให้ | ท่วยอ้างอาศัย ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๐ · ว ¿ | |
| ๏ แม้โฉมเฉิดเฉกให้ | เทพา |
| อีกอิสริยยศถา | กอปรด้วย |
| บุรุษถ่อยทุษฐวา- | จาพากย์ |
| นับว่าผู้นั้นม้วย | หมดสิ้นสิ่งงาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๑ · ว ¿ | |
| ๏ แม้ตนตัวเล็กเพี้ยง | ผุยผง |
| ไกลนับโยชน์ดอนดง | อยู่นั้น |
| คั่งคับทรัพย์สินพงศ์ | พันธุ์ถ่อย ก็ดี |
| สุดขอบฟ้าเขียวขั้น | ทั่วแท้เล็งเห็น ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๒ · ว ¿ | |
| ๏ แม้ตนโตเติบเพี้ยง | เขาเขิน |
| สูงเจ็ดลำตาลเกิน | กึ่งฟ้า |
| ไร้ทรัพย์ดับเผอิญ | แลเล็ก ลงแฮ |
| ดั่งปลวกเตี้ยต่ำช้า | ชวดผู้เล็งเห็น ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๓ · ว ¿ | |
| ๏ ตนน้อยแลใฝ่ให้ | เกินศักดิ์ |
| ว่าตระกูลใหญ่นัก | แทบไท้ |
| คือแมลงเม่ามันมัก | บินวู่- วามนา |
| โถมถาบฉาบเพลิงไหม้ | มอดม้วยตัวเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๔ · ว ¿ | |
| ๏ · ด ักขลาแล้วไป่ขึ้น | คอยขลา |
| เบ็ดบ่เกี่ยวเหยื่อรา | ล่อไว้ |
| ไปสอดสบเสือมา | หมายก่ง ได้ฤๅ |
| ปลาต่อผุดโพล่งใกล้ | เกี่ยวทิ้งฤๅทัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๕ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าเอื้อมเด็ดดอกฟ้า | มาถนอม |
| สูงสุดมือมักตรอม | อกไข้ |
| เด็ดแต่ดอกพยอม | ยามยาก ชมนา |
| สูงก็สอยด้วยไม้ | อาจเอื้อมเอาถึง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๖ · ว ¿ | |
| ๏ เจียมใดจักเท่าด้วย | เจียมตัว |
| รู้เท่าท่านทำกลัว | ซ่อนไว้ |
| อย่ามึนมืดเมามัว | โมหะ |
| สูงนักมักเหมือนไม้ | หักด้วยลมแรง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๗ · ว ¿ | |
| ๏ ถึงจนทนสู้กัด | กินเกลือ |
| อย่าเที่ยวแล่เนื้อเถือ | พวกพ้อง |
| อดอยากเยี่ยงอย่างเสือ | สงวนศักดิ์ |
| โซก็เสาะใส่ท้อง | จับเนื้อกินเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๘ · ว ¿ | |
| ๏ ไกรสรแสบท้องแทบ | เสียชี วิตแฮ |
| บ่ภักษ์ผลไม้มี | ป่ากว้าง |
| ไกรสรซูบอินทรีย์ | สมเพช ก็ดี |
| บ่ภักษ์รสเนื้อช้าง | ดั่งนี้ธรรมดา ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๘๙ · ว ¿ | |
| ๏ ใบบัวฝนตกน้ำ | ขาดขัง |
| ลูกข่างวางบนหลัง | มิ่งม้า |
| เสาหลักปักอยู่ยัง | กองแกลบ นาพ่อ |
| คนบ่แม่นถ้อยอ้า | พูดแล้วโอนเอน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๐ · ว ¿ | |
| ๏ กล่าวภัยในน้ำแก่ | มังกร |
| แสดงพิลึกดงดอน | อวดช้าง |
| เอาพร้าวใส่เรือคอน | ขายพวก สวนแฮ |
| ยกศัพท์แปลอรรถอ้าง | อวดผู้เพียรเรียน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๑ · ว ¿ | |
| ๏ เอาน้ำขู่จระเข้ | ขันเหลือ |
| เอาป่าไปข่มเสือ | ขู่คู้ |
| เอาหมากแล่นลงเรือ | ไปจ่าย สวนแฮ |
| เอากาพย์โคลงกระทู้ | เที่ยวอ้างอวดกระวี ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๒ · ว ¿ | |
| ๏ กล่าวจริงบ่พริ้งเพราะ | โสดสดับ |
| เอาเท็จปนคนนับ | เนตรหน้า |
| ไม้เหลี่ยมเยี่ยงอย่างกลับ | ตัวยาก |
| กลมกล่อมสิบอ้อมอ้า | อาจกลิ้งพลันทัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๓ · ว ¿ | |
| ๏ ท่ามกลางกล่าวถ้อยแต่ | พอควร |
| เห็นท่านสรวลอย่าสรวล | ตอบเต้า |
| ใช้คำแต่น้ำนวล | นฤโทษ |
| เห็นท่านเศร้าทำเศร้า | โศกหน้าตาตาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๔ · ว ¿ | |
| ๏ เล่าเดื่อมีดอกให้ | พึงฟัง |
| เล่าว่ากาขาวยัง | เชื่อได้ |
| ริ้นเทียมเท่าเขาหวัง | ฟังเถิด นะพ่อ |
| เล่าว่าหญิงจริงไซร้ | อย่าได้ควรฟัง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๕ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าขุดขอดท่านด้วย | วาจา |
| อย่าถากท่านด้วยตา | ติค้อน |
| ฟังคำกล่าวมฤษา | โสตหนึ่ง นะพ่อ |
| หยิบบ่ศัพท์กลับย้อน | โทษให้กับตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๖ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าชักน้ำน่านเข้า | คลองคู |
| อย่าแนะเศิกศัตรู | สู่เหย้า |
| ไฟในอย่าเชิดชู | นำออก |
| ไฟนอกอย่านำเข้า | หม่นไหม้มัวหมอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๗ · ว ¿ | |
| ๏ โลภทรัพย์ครองห่อนได้ | โดยถวิล |
| คนมักมังสากิน | บาปสู้ |
| มักเมาเล่าฤๅยิน- | ดีสัจ ศีลนา |
| คนมักมากเล่นชู้ | ห่อนรู้กลัวอาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๘ · ว ¿ | |
| ๏ เกิดตระกูลมูนมากทั้ง | เงินทอง |
| ทรัพย์ท่านนึกตรึกปอง | ใคร่ได้ |
| ทรัพย์ตนไป่ครอบครอง | แจกจ่าย เสียแฮ |
| จักฉิบหายวายไร้ | เร่งไร้เร็วพลัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๙๙ · ว ¿ | |
| ๏ ขันขนขุยฆ่าไม้ | หนามมี |
| คิดพ่างผลกทลี | ฆ่ากล้วย |
| ลูกม้าฆ่าชนนี | ลาเกิด ตนนา |
| ลาภฆ่าคนโลภม้วย | ดุจไม้มีหนาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๓๐๐ · ว ¿ | |
| ๏ เบิกทรัพย์วันละบาทซื้อ | มังสา |
| นายหนึ่งเลี้ยงพยัคฆา | ไป่อ้วน |
| สองสามสี่นายมา | กำกับ กันแฮ |
| บังทรัพย์สี่ส่วนถ้วน | บาทสิ้นเสือตาย ฯ |
ดูเพิ่ม
แก้ไขโคลงโลกนิติ · นำ · ๑-๑๐๐ · ๑๐๑-๒๐๐ · ๒๐๑-๓๐๐ · ๓๐๑-๔๐๐ · ๔๐๐- · ส่งท้าย
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง: