โคลงโลกนิติ/2
(เปลี่ยนทางจาก โคลงโลกนิติ 2/5)
โคลงโลกนิติ ฉบับศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง:
| ก ¿ · ด ๑๐๑ · ว ¿ | |
| ๏ จำสารสับปลอกเกี้ยว | ตีนสาร |
| จำนาคมนตร์โอฬาร | ผูกแท้ |
| จำคนเพื่อใจหวาน | ต่างปลอก |
| จำโลกนี้นั่นแล้ | แต่ด้วยไมตรี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๒ · ว ¿ | |
| ๏ เรียนพระธรรมแท้ผูก | ศาสนา |
| ปลอกผูกคชตรึงตรา | ตรากหมั้น |
| มนตร์ดลแลหยูกยา | สมรรถผูก งูแฮ |
| ผูกโลกทั้งหลายนั้น | แน่นด้วยไมตรี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๓ · ว ¿ | |
| ๏ ผจญคนมักโกรธด้วย | ไมตรี |
| ผจญหมู่ทรชนดี | ต่อตั้ง |
| ผจญคนจิตโลภมี | ทรัพย์เผื่อ แผ่นา |
| ผจญอสัตย์ให้ยั้ง | หยุดด้วยสัตยา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๔ · ว ¿ | |
| ๏ รบชนะศึกได้ | ในณรงค์ |
| รบแม่เรือนตัวยง | ขยาดแพ้ |
| รบใจชักให้คง | ความสัตย์ |
| ถือว่าผู้นั้นแล้ | เลิศล้ำชายชาญ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๕ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดคนหนึ่งผู้ | ใจฉกรรจ์ |
| เคียดฆ่าคนอนันต์ | หนักแท้ |
| ไป่ปานบุรุษอัน | ผจญจิต เองนา |
| เธียรท่านเยินยอแล้ | ว่าผู้มีชัย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๖ · ว ¿ | |
| ๏ แพ้ศึกหลบหลีกได้ | รอดตน |
| แพ้คดีทุกข์ทน | ทรัพย์ผ้าย |
| แพ้เบี้ยค่นจนจน | ตัวยาก ก็ดี |
| แพ้แม่เรือนทำร้าย | ยากเท้าบรรลัย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๗ · ว ¿ | |
| ๏ สงครามแสวงท่วยแกล้ว | อาสา |
| กลคดีพึงหา | ท่านรู้ |
| ยามกินรสโอชา | ชวนเพื่อน กินนา |
| หาปราชญ์ล้ำเลิศผู้ | เมื่อแก้ปริศนา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๘ · ว ¿ | |
| ๏ แสวงรู้พึงคบด้วย | บัณฑิต |
| แสวงทรัพย์คบพาณิช | ง่ายไซร้ |
| แสวงหายศศักดิ์ชิด | ชอบราช |
| ผิใคร่ได้ลูกไซร้ | เสพส้องเมียสาว ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๐๙ · ว ¿ | |
| ๏ หายากเชิงรอบรู้ | การกิจ |
| หายากเชิงชาญชิด | ชอบใช้ |
| หายากเช่นเชิงมิตร | คุงชีพ |
| หายากเชิงช่างให้ | ชอบน้ำใจจริง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๐ · ว ¿ | |
| ๏ ร้อยคนหาแกว่นแกล้ว | กลางณรงค์ |
| พันหนึ่งหาปัญญายง | ยิ่งรู้ |
| แสนคนเสาะคนตรง | ยังยาก |
| ไป่เท่าคนหนึ่งผู้ | อาจอ้างอวยทาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๑ · ว ¿ | |
| ๏ ร้อยคนหาแกว่นแกล้ว | กลางณรงค์ |
| พันหนึ่งหาปัญญายง | ยิ่งรู้ |
| แสนคนเสาะคนตรง | ยิ่งยาก |
| ไป่เท่าคนหนึ่งผู้ | อาจอ้างอวยทาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๒ · ว ¿ | |
| ๏ ช้างม้าเมียมิ่งแก้ว | เงินทอง |
| ตัวมิตายจักปอง | ย่อมได้ |
| ชีวิตสิ่งเดียวของ | หายาก |
| ใช่ประทีปเทียนไต้ | ดับแล้วจุดคืน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๓ · ว ¿ | |
| ๏ เมื่อน้อยเรียนเร่งรู้ | วิชา |
| ครั้นใหญ่หาสินมา | สู้เหย้า |
| เมื่อกลางแก่ศรัทธา | ทำแต่ บุญนา |
| ครั้งแก่แรงวอกเว้า | ห่อนได้เป็นการ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๔ · ว ¿ | |
| ๏ ความรู้ดูยิ่งล้ำ | สินทรัพย์ |
| คิดค่าควรเมืองนับ | ยิ่งไซร้ |
| เพราะเหตุจักอยู่กับ | กายอาต มานา |
| โจรจักเบียนบ่ได้ | เร่งรู้เรียนเอา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๕ · ว ¿ | |
| ๏ ความรู้เรียนเมื่อน้อย | หนังสือ |
| ค่อยสมรรถจึงหัดปรือ | โล่ดั้ง |
| รู้แล้วเลิศอย่าถือ | ตนถ่อม เถิดพ่อ |
| บุญจักให้ใครรั้ง | เริ่มรู้เป็นเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๖ · ว ¿ | |
| ๏ ความรู้ดูยิ่งล้ำ | สินทรัพย์ |
| คิดค่าควรเมืองนับ | ยิ่งไซร้ |
| เพราะเหตุจักอยู่กับ | กายอาต- มานา |
| โจรจักเบียนบ่ได้ | เร่งรู้เรียนเอา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๗ · ว ¿ | |
| ๏ จักเรียนความรู้พิ- | นิจครู |
| จักกล่าวภรรยาดู | พวกพ้อง |
| จักขึ้นสู่บนภู- | เขาค่อย เดินนา |
| จักเสพกามาพร้อง | โกรธไซร้รำพึง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๘ · ว ¿ | |
| ๏ ความเพียรเป็นอริแล้ว | เป็นมิตร |
| คร้านเกียจเป็นเพื่อนสนิท | ร่วมไร้ |
| วิชาเฉกยาติด | ขมขื่น |
| ประมาทเหมือนดับไต้ | ชั่วร้ายฤๅเห็น ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๑๙ · ว ¿ | |
| ๏ ผิรู้รู้จุ่งให้ | เทียมคน |
| จักเงื่องเงื่องเป็นกล | เงื่องแหง้ |
| จักสุกอย่าสุกปน | ดิบครึ่ง หนึ่งนา |
| ทางไล่ไว้หนีแก้ | รอดแคล้วภัยพาล ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๐ · ว ¿ | |
| ๏ ความรู้รู้ยิ่งได้ | สินศักดิ์ |
| เป็นที่ชนพำนัก | นอบนิ้ว |
| อย่าเกียจเกลียดหน่ายรัก | เรียนต่อ |
| รู้ชอบใช่หอบหิ้ว | เหนื่อยแพ้แรงโรย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๑ · ว ¿ | |
| ๏ วิชาเป็นเพื่อนเลี้ยง | ชีวิต |
| ยามอยู่เรือนเมียสนิท | เพื่อนร้อน |
| ร่างกายสหายติด | ตามทุกข์ ยากนา |
| ธรรมหากเป็นมิตรข้อน | เมื่อม้วยอาสัญ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๒ · ว ¿ | |
| ๏ เป็นชายความรู้ยิ่ง | เป็นทรัพย์ |
| ทุกประเทศมีผู้นับ | อ่านอ้าง |
| สตรีรูปงามสรรพ | เป็นทรัพย์ ตนนา |
| แม้ตกยากไร้ร้าง | ห่อนไร้สามี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๓ · ว ¿ | |
| ๏ เห็นใดจำให้แน่ | นึกหมาย |
| ฟังใดอย่าฟังดาย | สดับหมั้น |
| ชนม์ยืนอย่าพึงวาย | ตรองตรึก ธรรมนา |
| สิ่งสดับทั้งนั้น | ผิดเพี้ยนเป็นครู ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๔ · ว ¿ | |
| ๏ เภตราเพียบล่มล้ม | จมอรร- ณพนา |
| เกวียนหนักหักเพลาพลัน | ง่ายไซร้ |
| น้ำน่านซ่านตลิ่งคัน | เพราะเปี่ยม เต็มแฮ |
| ผู้ประจาคมากให้ | ทรัพย์ม้วยหมดตัว ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๕ · ว ¿ | |
| ๏ พลอดนักมักพลาดพลั้ง | พลันผิด |
| หาญนักมักชีวิต | มอดม้วย |
| ตรองนักมักเสียจริต | จักคลั่ง |
| รักนักมักหลงด้วย | เล่ห์ลิ้นลมหญิง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๖ · ว ¿ | |
| ๏ คนใดโผงพูดโอ้ | อึงดัง |
| อวดว่ากล้าอย่าฟัง | สัปปลี้ |
| หมาเห่าเล่าอย่าหวัง | จักขบ ใครนา |
| สองเหล่าเขาหมู่นี้ | ชาติเชื้อเดียวกัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๗ · ว ¿ | |
| ๏ เสือใดแรงร้ายระ | พะพง |
| อาจอุกบุกดงยง | ขบคั้น |
| กินสัตว์สุระทะนง | ศักดิ์สาธุ์ |
| จักฉิบหายตายหมั้น | เพราะร้ายแรงทะนง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๘ · ว ¿ | |
| ๏ ลับหลังบังเบียดล้าง | ลบคุณ |
| ต่อพักตร์ยกยอบุญ | ลึกซึ้ง |
| คบมิตรจิตปานปุน | เป็นดุจ นี้นา |
| กลดั่งเสพน้ำผึ้ง | คลุกเคล้ายาตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๒๙ · ว ¿ | |
| ๏ ผู้อื่นแม้ประโยชน์ไซร้ | เสมอมิตร |
| มิตรประทุษฐ์ทำจิต | เจ็บช้ำ |
| กายกับพยาธิชิด | ใครชอบ เลยนา |
| รุกขชาติในป่าล้ำ | เลิศให้เป็นยา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๐ · ว ¿ | |
| ๏ สนิมเหล็กเกิดแต่เนื้อ | ในตน |
| กินกัดเนื้อเหล็กจน | กร่อนขร้ำ |
| บาปเกิดแก่ตนคน | เป็นบาป |
| บาปย่อมทำโทษซ้ำ | ใส่ผู้บาปเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๑ · ว ¿ | |
| ๏ ฟักแฟงแตงเต้าถั่ว | งายล |
| หว่านสิ่งใดให้ผล | สิ่งนั้น |
| ทำทานหว่านกุศล | ผลเพิ่ม พูนนา |
| ทำบาปบาปซั้นซั้น | ไล่เลี้ยวตามตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๒ · ว ¿ | |
| ๏ ยายำประกอบด้วย | มนตร์ดล |
| เคราะห์โศกโรคบนปน | ปะไซร้ |
| แม้นบุญช่วยอวยผล | ผลเพิ่ม พูนนา |
| แม้บาปบุรพกรรมให้ | บาปซ้ำเสียศูนย์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๓ · ว ¿ | |
| ๏ มีสินฤๅเท่าผู้ | มีคุณ |
| ข้าศึกฤๅปานปุน | พยาธิไซร้ |
| รักใดจักเพิ่มพุน | รักอาต- มานา |
| แรงอื่นฤๅจักได้ | เท่าด้วยแรงกรรม ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๔ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าโทษไทท้าวท่วย | เทวา |
| อย่าโทษสถานภูผา | ย่านกว้าง |
| อย่าโทษหมู่วงศา | มิตรญาติ |
| โทษแต่กรรมเองสร้าง | ส่งให้เป็นเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๕ · ว ¿ | |
| ๏ หมอแพทย์ทายว่าไข้ | ลมคุม |
| โหรว่าเคราะห์แรงรุม | โทษให้ |
| แม่มดว่าผีกุม | ทำโทษ |
| ปราชญ์ว่ากรรมเองไซร้ | ก่อสร้างมาเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๖ · ว ¿ | |
| ๏ แม้มีตัวใหญ่เพี้ยง | ภูผา |
| สูงเจ็ดลำตาลสา- | มารถแท้ |
| พงศ์พันธุ์เผ่าจันทรา | สุริเยศ ก็ดี |
| ครั้นว่าไร้ทรัพย์แล้ | ทั่วหล้าฤๅเห็น (นับหน้าฤๅมี) ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๗ · ว ¿ | |
| ๏ คนผู้หินชาติช้า | พงศ์พันธุ์ |
| ครั้นมั่งมีสินสรรพ์ | อวดอ้าง |
| แม้ผู้เผ่าสุริยจันทร์ | สูงศักดิ์ ก็ดี |
| ครั้นทรัพย์แรมโรยร้าง | หมู่ร้ายดูแคลน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๘ · ว ¿ | |
| ๏ แม้มีเนตรพ่างเพี้ยง | พันจัก- ษุแฮ |
| มีวิชารู้หลัก | เลิศล้น |
| ปัญญายิ่งยศศักดิ์ | ฦาทั่ว ภพนา |
| รู้เท่าใดฤๅพ้น | พ่ายแพ้ความตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๓๙ · ว ¿ | |
| ๏ มีฤทธิแรงมากแม้น | ทศพล ก็ดี |
| หักพระเมรุทบทน | ท่าวแท้ |
| หยิบยกสี่สากล | ชูกลอก ไว้นา |
| บัดย่อมจะพ่ายแพ้ | แก่ท้าวมฤตยู ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๐ · ว ¿ | |
| ๏ มีฤทธิ์รู้ยิ่งแม้น | สัพพัญญู ก็ดี |
| เหินเห็จเตร็จไตรตรู | ทั่วหล้า |
| ตำดินแหวกสินธู | ทุกทวีป |
| รู้เท่ารู้ล้นฟ้า | ห่อนพ้นความตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๑ · ว ¿ | |
| ๏ มีบุตรบ่วงหนึ่งเกี้ยว | พันคอ |
| ทรัพย์ผูกบาทาคลอ | หน่วงไว้ |
| ภรรยาเยี่ยงบ่วงปอ | รึงรัด มือนา |
| สามบ่วงใครพ้นได้ | จึ่งพ้นสงสาร ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๒ · ว ¿ | |
| ๏ บัญญัติลูกเต้าทรัพย์ | สินสกล |
| ผู้โฉดคิดเวียนวน | โศกเศร้า |
| บ่คิดว่าตัวตน | ศูนย์เปล่า ไซร้ฤๅ |
| เมียลูกทรัพย์หากเข้า | เกาะยื้อยามมรณ์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๓ · ว ¿ | |
| ๏ ผู้ใดมีมั่งขั้ง | เงินทอง |
| ลูกที่ดีให้ครอง | สืบไว้ |
| ลูกร้ายอย่าพึงปอง | มอบทรัพย์ ให้นา |
| พึงวิจารณ์ประมวญให้ | รอบรู้เป็นคุณ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๔ · ว ¿ | |
| ๏ มีลูกจากโทษแท้ | สาธารณ์ |
| เข้าบ่อนคบคนพาล | ลักลี้ |
| ส้องเสพสุราบาน | การบาป |
| จากโทษแท้เท่านี้ | ลาภล้ำบิดา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๕ · ว ¿ | |
| ๏ ลูกหนึ่งยอดยิ่งล้ำ | ประยูร |
| ลูกหนึ่งเทียมตระกูล | พ่อแท้ |
| ลูกหนึ่งถ่อยสถูล | กว่าชาติ |
| สามสิ่งนี้มีแล้ | เที่ยงแท้ทุกคน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๖ · ว ¿ | |
| ๏ มีลูกลูกเล่าไซร้ | หลายประการ |
| ลูกหนึ่งพึงล้างผลาญ | ทรัพย์ม้วย |
| ลูกหนึ่งย่อมคบพาล | พาผิด มานา |
| ลูกที่ดีนั้นด้วย | ว่ารู้ฟังคำ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๗ · ว ¿ | |
| ๏ มีลูกดื้อลูกขี้- | กาแก |
| มีทาสเทียรตำแย | แส่ไส้ |
| มีเรือรั่วขี่แพ | ดีกว่า |
| มีแม่เรือนเปื้อนให้ | เดือดร้อนเพรางาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๘ · ว ¿ | |
| ๏ พระจันทร์โอภาสด้วย | ราตรี |
| แสงสว่างแผ้วพันสี | ส่องหล้า |
| กษัตริย์อ่าอินทรีย์ | เรืองรุ่ง งามนา |
| บุตรที่ดีรุ่งหน้า | พวกพ้องพงศ์พันธุ์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๔๙ · ว ¿ | |
| ๏ ว่าเมียมีมากล้ำ | หลายเมีย |
| เมียหนึ่งยกยอเยีย | อย่างแหม้ |
| เมียหนึ่งส่ายทรัพย์เสีย | ศูนย์จาก ตนนา |
| เมียหนึ่งทำโทษแท้ | เที่ยงให้ฉิบหาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๐ · ว ¿ | |
| ๏ เมียมากจุ่งระมัดหมั้น | ตัวตน |
| มันย่อมหามนตร์ดล | คิดร้าย |
| รักนักมักหลงกล | การเสน่ห์ |
| ควรประหยัดอย่าหง้าย | จักสิ้นเสียตัว ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๑ · ว ¿ | |
| ๏ หญิงประทุษฐ์ทำเล่ห์ซ้อน | เหนือชาย |
| คิดคดมุ่งมั่นหมาย | ค่ำเช้า |
| คอยไข้ป่วยปางตาย | อับลาภ |
| เอาพิษเพิ่มภักษ์เข้า | เหตุนั้นควรถวิล ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๒ · ว ¿ | |
| ๏ หญิงชั่วผัวหย่าร้าง | สามคน |
| ช้างหลีกหนีสามหน | จากเจ้า |
| ลูกศิษย์ผิดครูตน | สามแห่ง |
| เขาหมู่นี้อย่าเข้า | เสพส้องสมาคม ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๓ · ว ¿ | |
| ๏ หญิงชั่วชู้ร้ายนัก | ฤๅคลาด |
| เห็นบุรุษนักปราชญ์ | เกลียดใกล้ |
| แมลงวันย่อมเอาชาติ | อสุภ เน่านา |
| บ่เสาะกลิ่นดอกไม้ | ดุจผึ้งภุมรา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๔ · ว ¿ | |
| ๏ ปางก่อนเคยร่วมน้ำ | ใจจิต |
| เคยยื่นทรัพย์ไปล่ปลิด | ปลดให้ |
| เคยเป็นมิ่งเมียสนิท | หลายชาติ มานา |
| ในชาตินี้จึ่งได้ | เสพส้องครองกัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๕ · ว ¿ | |
| ๏ อากาศหฤโหดร้าย | คือกา |
| สัตว์สี่ตีนคือลา | โหดแท้ |
| นักพรตมักโกรธา | หฤโหด |
| ร้ายกว่าร้ายนั้นแล้ | แต่ผู้นินทา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๖ · ว ¿ | |
| ๏ ถ่อลอยกลางแม่น้ำ | ฤๅจะเอา |
| แม้มิบุบบางเบา | มอดย้ำ |
| สตรีรูปลำเพา | ผัวหย่า เล่าแฮ |
| ยักหล่มถ่มร้ายซ้ำ | ไม่ร้ายแรงหึง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๗ · ว ¿ | |
| ๏ ด ังฤๅแม่น้ำและ | หนทาง |
| ศาลสระโรงบึงบาง | บ่อห้วย |
| เปรียบประดุจใจนาง | ในโลก นี้นา |
| ฤๅอิ่มเวลาด้วย | แห่งห้องสงสาร ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๘ · ว ¿ | |
| ๏ แมลงวันท่วยเด็กน้อย | นารี |
| พลูกัดชลคุณฑี | ลูกไม้ |
| น้ำไหลแลฤๅษี | สิทธิเดช |
| เจ็ดสิ่งนี้อย่าได้ | เกลียดอ้างเป็นเดน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๕๙ · ว ¿ | |
| ๏ ด ูข้าดูเมื่อใช้ | การหนัก |
| ดูมิตรพงศารัก | เมื่อไร้ |
| ดูเมียเมื่อไข้จัก | จวนชีพ |
| อาจจักรู้จิตไว้ | ว่าร้ายฤาดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๐ · ว ¿ | |
| ๏ ทาสาอย่าคิดไว้ | วางใจ |
| ปกปิดกลภายใน | อย่าหง้าย |
| เลศลับสิ่งใดใด | เห็นเหตุ |
| มันแนะนำทำร้าย | หมดสิ้นเสียตัว ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๑ · ว ¿ | |
| ๏ ความลับอย่าให้ทาส | จับที |
| ปกปิดมิดจงดี | อย่าแผร้ |
| แม้ให้ทราบเหตุมี | หลายหลาก |
| นับว่าข้าทาสแท้ | โทษร้ายเร็วถึง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๒ · ว ¿ | |
| ๏ หญิงทาสทางทาสใช้ | โดยควร |
| อย่าและเล็มลามลวน | วากเว้ |
| รู้รสก่อเชิงชวน | ใช้ยาก |
| ดังแมลงป่องจระเข้ | ก่งแหง้งอนหาง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๓ (๔๐๑) · ว ¿ | |
| ๏ ช้างสารหกศอกไซร้ | เสียงา |
| งูเห่ากลายเป็นปลา | อย่าต้อง |
| ข้าเก่าเกิดแต่ตา | ตนปู่ ก็ดี |
| เมียรักนอนร่วมห้อง | อย่าไว้วางใจ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๔ · ว ¿ | |
| ๏ หญิงชายบ้าบาปเถ้า | ทุรชน |
| ใครอดออมข้าคน | หมู่นี้ |
| สิริห่อนจากตน | คลาคลาด |
| มาอยู่ชูตีนกี้ | เมื่อรื้อวางวาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๕ · ว ¿ | |
| ๏ พ่อชั่วคนรู้ย่อม | สาธารณ์ |
| แม่ชั่วปากสามานย์ | กล่าวกล้า |
| พ่อแม่โคตรสันดาน | สุทธชาติ |
| คำอ่อนหวานบานหน้า | ร่วมรู้อันดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๖ · ว ¿ | |
| ๏ พ่อตายคือฉัตรกั้ง | หายหัก |
| แม่ดับดุจรถจักร | จากด้วย |
| ลูกตายบ่วายรัก | แรงร่ำ |
| เมียมิ่งตายวายม้วย | มืดคลุ้มแดนไตร ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๗ · ว ¿ | |
| ๏ พิษร้อนในโลกนี้ | มีสาม |
| พิษหอกดาบเพลิงลาม | ลวกไหม้ |
| ร้อนจริงก็มียาม | หยุดหย่อน เย็นนา |
| ร้อนสิ่งเดียวร้อนไร้ | ยิ่งร้อนฤๅวาย ฯ |
| ก - · ด ๑๖๘ · ว ๑๗๐ | |
| ๏ หวานใดในโลกนี้ | มีสาม สิ่งนา |
| หวานหนึ่งคือรสกาม | อีกอ้อย |
| หวานอื่นหมื่นแสนทราม | สารพัด หวานเอย |
| หวานไป่ปานรสถ้อย | กล่าวเกลี้ยงคำหวาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๖๙ · ว ¿ | |
| ๏ ธรรมดายาโรคร้อน | รสขม |
| กินก็บำบัดลม | และไข้ |
| คนซื่อกล่าวใครชม | ว่าชอบ หูแฮ |
| จริงไป่จริงนั้นไซร้ | ผ่ายหน้านานเห็น ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๐ (๓๘๕,๓๘๖) · ว ¿ | |
| ๏ โทษท่านผู้อื่นเพี้ยง | เมล็ดงา |
| ปองติฉินนินทา | ห่อนเว้น |
| โทษตนเท่าภูผา | หนักยิ่ง |
| ป้องปิดคิดซ่อนเร้น | เรื่องร้ายหายสูญ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๑ · ว ¿ | |
| ๏ คนรักมีมากไซร้ | แสดงผล |
| ชังมากนินทาตน | โศกเศร้า |
| รักมากเมื่อกังวล | วานช่วย กันนา |
| ชังมากมักรุมเร้า | กล่าวร้ายรันทำ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๒ · ว ¿ | |
| ๏ ด อกบัวหนามณะก้าน | คนฉิน |
| สระก็มีมลทิน | ไป่พร้อง |
| น้ำล้างสิ่งของกิน | พึงเกลียด ตินา |
| คลองอาบอากูลซ้อง | สิ่งร้ายเป็นดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๓ · ว ¿ | |
| ๏ ลิ้นพราหมณ์ตานกแร้ง | จมูกมด |
| น้ำจิตพระยากำหนด | ยากแท้ |
| คำครูสั่งสอนบท | ธรรเมศ |
| ห้าสิ่งนี้แหลมแล้ | รวดรู้เร็วจริง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๔ · ว ¿ | |
| ๏ คนตื่นคืนหนึ่งช้า | จริงเจียว |
| มล้าวิถีโยชน์เดียว | ดุจร้อย |
| สงสารหมู่พาลเทียว | ทางเนิ่น นานนา |
| เพราะบ่เห็นธรรมน้อย | หนึ่งให้เป็นคุณ ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๕ · ว ¿ | |
| ๏ เฝ้าท้าวเทียมเสพด้วย | ยาพิษ |
| เข้าสู่สงครามชิด | ใช่ช้า |
| ทรงครรภ์แลพาณิช | เที่ยวท่อง ชเลนา |
| บัดชื่นบัดเศร้าหน้า | กล่าวใกล้ความตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๖ · ว ¿ | |
| ๏ บรรทมยามหนึ่งไท้ | ทรงฤทธิ์ |
| หกทุ่มหมู่บัณฑิต | ทั่วแท้ |
| สามยามพวกพาณิช | นรชาติ |
| นอนสี่ยามนั้นแล | เที่ยงแท้เดียรฉาน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๗ · ว ¿ | |
| ๏ ราชาธิราชน้อม | ในสัตย์ |
| อำมาตย์เป็นบรรทัด | ถ่องแท้ |
| ฝูงราษฎร์อยู่ศรีสวัสดิ์ | ทุกเมื่อ |
| เมืองดั่งนี้เลิศแล้ | ไพร่ฟ้าเปรมปรีดิ์ ฯ |
| ก - · ด ๑๗๘ · ว ¿ | |
| ๏ ข้าท่านคร้านหลีกเจ้า | จากเจียร |
| ชีบ่เล่าเรียนเขียน | อ่านไซร้ |
| ชาวนาละความเพียร | ไถถาก |
| สามสิ่งนี้โหดให้ | โทษแท้คนฉิน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๗๙ · ว ¿ | |
| ๏ นายเรือนใหญ่อยู่เหย้า | เรือนตน |
| นายช่างเป็นใหญ่คน | ลูกบ้าน |
| ท้าวพระยาใหญ่กว่าชน | ในเขต แดนนา |
| นักปราชญ์ใหญ่แปดด้าน | ทั่วด้าวทิศา ฯ |
| ก - · ด ๑๘๐ · ว ¿ | |
| ๏ สตรีดีรูปได้ | เป็นทรัพย์ |
| ชายฉลาดความรู้สรรพ | ทรัพย์ได้ |
| พราหมณ์ทรงเวทยานับ | ว่าทรัพย์ พราหมณ์นา |
| ภิกษุเกิดลาภไซร้ | เพื่อรู้เทศน์ธรรม ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๑ · ว ¿ | |
| ๏ เรียนสรรพสบศาสตร์สิ้น | เพลงศิลป์ |
| ประสิทธิ์เสร็จทั้งแดนดิน | ย่อมได้ |
| ตามปัญญายิ่งโดยจินต์ | คดีโลก |
| สอนอัชฌาสัยไซร้ | ห่อนได้มีครู ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๒ · ว ¿ | |
| ๏ เรียนรู้ครูบอกได้ | เสร็จสรรพ์ |
| สบศาสตร์ศิลป์ทุกอัน | ย่อมรู้ |
| อัชฌาสัยแห่งสามัญ | บุญแต่ง มาแฮ |
| ครูทักนักสิทธิผู้ | เลิศได้บอกเลย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๓ · ว ¿ | |
| ๏ แม้นบุญยังอย่าได้ | ขวนขวาย |
| อย่าตื่นตีตนตาย | ก่อนไข้ |
| ลูกพร้าวอยู่ถึงปลาย | สูงสุด ยอดนา |
| ใครพร่ำน้ำตักให้ | หากรู้เต็มเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๔ · ว ¿ | |
| ๏ นกน้อยขนน้อยแต่ | พอตัว |
| รังแต่งจุเมียผัว | อยู่ได้ |
| มักใหญ่ย่อมคนหวัว | ไพเพศ |
| ทำแต่พอตัวไซร้ | อย่าให้คนหยัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๕ · ว ¿ | |
| ๏ เห็นท่านมีอย่าเคลิ้ม | ใจตาม |
| เรายากหากใจงาม | อย่าคร้าน |
| อุตส่าห์พยายาม | การกิจ |
| เอาเยี่ยงอย่างเพื่อนบ้าน | อย่าท้อทำกิน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๖ · ว ¿ | |
| ๏ เริ่มการตรองตรึงไว้ | ในใจ |
| การจะลุจึงไข | ข่าวแจ้ง |
| เดื่อดอกออกห่อนใคร | เห็นดอก |
| ผลผลิตติดแล้วแผร้ง | แพร่ให้คนเห็น ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๗ · ว ¿ | |
| ๏ การใดตรองผิดไซร้ | เสียถนัด |
| เอาสิ่งนั้นตรองขัด | คิดแก้ |
| หนามยอกสิ่วแคะคัด | ฤๅออก |
| หนามต่อหนามนั้นแล้ | เขี่ยได้คืนถอน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๘ · ว ¿ | |
| ๏ ผมผิดคิดสิบห้า | วันวาร |
| ทำไร่ผิดเทศกาล | ขวบเช้า |
| เลี้ยงเมียผิดรำคาญ | คิดหย่า |
| ทำผิดไว้คิดเศร้า | ตราบเท้าวันตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๘๙ · ว ¿ | |
| ๏ เดินทางต่างเทศให้ | พิจารณ์ |
| อาสน์นั่งนอนอาหาร | อีกน้ำ |
| อดนอนอดบันดาล | ความโกรธ |
| ห้าสิ่งนี้คุณล้ำ | เลิศล้วนควรถวิล ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๐ · ว ¿ | |
| ๏ อาศัยเรือนทาสท่านให้ | วิจารณ์ |
| เห็นท่านทำการงาน | ช่วยพร้อง |
| แม้มีกิจโดยสาร | นาเวศ |
| พายถ่อช่วยค้ำจ้อง | จรดให้จนถึง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๑ · ว ¿ | |
| ๏ เขาบ่เรียกสักหน่อยขึ้น | เคหา |
| ท่านบ่ถามเจรจา | อวดรู้ |
| ยกตนอหังการ์ | เกินเพื่อน |
| สามลักษณะนี้ผู้ | เผ่าร้ายฤๅดี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๒ · ว ¿ | |
| ๏ เป็นคนคลาดเหย้าอย่า | เปล่ากาย |
| เงินสลึงติดชาย | ขอดไว้ |
| เคหาอย่าศูนย์วาย | เข้าเปลือก มีนา |
| เฉินฉุกขุกจักได้ | ผ่อนเลี้ยงอาตมา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๓ · ว ¿ | |
| ๏ สินใดบ่ชอบได้ | มาเรือน |
| อยู่แค่เจ็ดเดือนเตือน | ค่ำเช้า |
| ครั้นนานย่อมเลือนเปือน | ปนอยู่ |
| มักชักของเก่าเหย้า | มอดม้วยหมดโครง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๔ · ว ¿ | |
| ๏ ตมเกิดแต่น้ำแล่น | เป็นกระสาย |
| น้ำก็ล้างเลนหาย | ซากไซร้ |
| บาปเกิดใช่แต่กาย | เพราะจิต ก่อนนา |
| อันจักล้างบาปได้ | เพราะน้ำใจเอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๕ · ว ¿ | |
| ๏ อายครูไซร้ถ่อยรู้ | วิชา |
| อายแก่ราชาคลา | ยศแท้ |
| อายแก่ภรรยาหา | บุตรแต่ ไหนมา |
| อายกับทำบุญแล้ | สุขนั้นฤามี ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๖ · ว ¿ | |
| ๏ หน้าแช่มชื่นช้อยเช่น | บัวบาน |
| ถ้อยฉ่ำคำเฉื่อยหวาน | ซาบไส้ |
| หัวใจดั่งดาบผลาญ | ชนม์ชีพ |
| เขาเหล่านี้กล่าวไว้ | ว่าผู้ทรชน ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๗ · ว ¿ | |
| ๏ หลีกเกวียนให้หลีกห้า | ศอกหมาย |
| ม้าหลีกสิบศอกกราย | อย่าใกล้ |
| ช้างยี่สิบศอกคลาย | คลาคลาด |
| เห็นทุรชนหลีกให้ | ห่างพ้นลับตา ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๘ · ว ¿ | |
| ๏ พาชีขี่คล่องคล้อย | ควรคลา |
| โคคู่ควรไถนา | ชอบใช้ |
| บนชานชาติวิฬาร์ | ควรอยู่ |
| สุนัขเนาแต่ใต้ | ต่ำเหย้าเรือนควร ฯ |
| ก ¿ · ด ๑๙๙ · ว ¿ | |
| ๏ กระบือหนึ่งห้ามอย่า | ควรครอง |
| เมียมิ่งอย่ามีสอง | สี่ได้ |
| โคสามอย่าควรปอง | เป็นเหตุ |
| เรือนอยู่สี่ห้องให้ | เดือดร้อนรำคาญ ฯ |
| ก ¿ · ด ๒๐๐ · ว ¿ | |
| ๏ มีเรือค้าขี่ห้า | ลำนอ ห้ามแฮ |
| สุนัขหกอย่าพึงพอ | จิตเลี้ยง |
| แมวเจ็ดเร่งเร็วขอ | มาใส่ อีกนา |
| ช้างแปดม้าเก้าเหยี้ยง | อย่างห้ามเพรงมา ฯ |
ดูเพิ่ม
แก้ไขโคลงโลกนิติ · นำ · ๑-๑๐๐ · ๑๐๑-๒๐๐ · ๒๐๑-๓๐๐ · ๓๐๑-๔๐๐ · ๔๐๐- · ส่งท้าย
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง: